Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Ticaret Bakanlığı iş birliğiyle yayımlanan geçici dış ticaret verilerine göre, 2025 yılı Nisan ayında dış ticaret açığı ve ithalat artışı dikkat çekti. Genel ticaret sistemi kapsamında açıklanan verilere göre ihracatta sınırlı artış görülürken, ithalattaki hızlı yükseliş dış ticaret dengesini olumsuz etkiledi.
İhracat ve İthalat Artış Gösterdi
Nisan 2025’te, bir önceki yılın aynı ayına kıyasla:
- İhracat %7,8 artarak 20 milyar 801 milyon dolara çıktı.
- İthalat ise %12,7 artışla 32 milyar 893 milyon dolara ulaştı.
Bu gelişmeler sonucunda, dış ticaret açığı %22,3 oranında artarak 12 milyar 92 milyon dolara yükseldi. 2024 Nisan ayında bu açık 9 milyar 891 milyon dolar seviyesindeydi.
Ocak-Nisan Dönemi: İhracat ve İthalatta Artış Devam Etti
Yılın ilk dört ayında:
- İhracat %3,7 artışla 86 milyar 113 milyon dolar,
- İthalat %6,6 artışla 120 milyar 699 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Dış ticaret açığı bu dönemde %14,7 artış göstererek 34 milyar 586 milyon dolara çıktı.
İhracatın ithalatı karşılama oranı ise %73,4’ten %71,3’e geriledi.
Enerji ve Altın Hariç Dış Ticaret Dengesi
Enerji ürünleri ve parasal olmayan altın hariç tutulduğunda:
- İhracat %11,1 artarak 19 milyar 253 milyon dolar,
- İthalat %13,5 artarak 25 milyar 420 milyon dolar oldu.
Bu kalemler dışı hesaplanan dış ticaret açığı 6 milyar 166 milyon dolar olarak kaydedildi.
İhracatın ithalatı karşılama oranı %75,7’ye geriledi.
En Fazla İhracat Almanya’ya
Nisan ayında en fazla ihracat yapılan ülke:
- Almanya – 1 milyar 769 milyon dolar
- Birleşik Krallık – 1 milyar 350 milyon dolar
- ABD – 1 milyar 150 milyon dolar
- İtalya – 1 milyar 46 milyon dolar
- Fransa – 851 milyon dolar
Bu 5 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatın %29,6’sını oluşturdu.
En Fazla İthalat Çin’den
İthalatta ilk 5 ülke ve tutarları:
- Çin – 4 milyar 177 milyon dolar
- Rusya – 3 milyar 582 milyon dolar
- Almanya – 2 milyar 773 milyon dolar
- İsviçre – 1 milyar 775 milyon dolar
- İtalya – 1 milyar 537 milyon dolar
Bu ülkelerden yapılan ithalat, toplamın %42,1’ini oluşturdu.
İmalat Sanayii ve Teknoloji Yoğunluğu
- Nisan ayında ihracatın %94,4’ü imalat sanayii ürünlerinden oluştu.
- Yüksek teknolojili ürünlerin payı ise sadece %3,5 seviyesinde kaldı.
İthalatta ise:
- İmalat sanayi ürünlerinin payı %81,8,
- Yüksek teknoloji ürünlerinin payı %10,2 oldu.
Bu oranlar, Türkiye’nin yüksek katma değerli üretim ve ihracat kapasitesini artırma ihtiyacını bir kez daha gözler önüne seriyor.
Mevsim ve Takvim Etkileriyle Azalış
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış verilere göre:
- İhracat bir önceki aya göre %7,8 azaldı,
- İthalat ise %4,9 artış gösterdi.
Bu da Nisan ayında ihracat performansının takvimsel olarak da zayıfladığını ortaya koyuyor.
Özel Ticaret Sistemine Göre Veriler
Alternatif hesaplama yöntemi olan özel ticaret sistemine göre:
- Nisan ihracatı: 18 milyar 877 milyon dolar (%9,3 artış)
- Nisan ithalatı: 30 milyar 473 milyon dolar (%14,5 artış)
Bu sistemle hesaplanan dış ticaret açığı ise %24,2 artışla 11 milyar 595 milyon dolara ulaştı.
Değerlendirme ve Genel Görünüm
Nisan 2025 dış ticaret verileri, Türkiye’nin artan ithalat ihtiyacına karşılık ihracat artışının yetersiz kaldığını gösteriyor. Özellikle enerji ve altın gibi dışa bağımlılığı yüksek kalemler dışarıda bırakıldığında dahi dış ticaret açığı yüksek seyretmeye devam ediyor.
İhracatın büyük oranda imalat sanayiine dayanması olumlu bir gelişme olsa da, yüksek teknoloji ürünlerinin ihracattaki payının düşük kalması, sürdürülebilir rekabet gücü açısından zayıf bir tablo çiziyor. Bu nedenle Türkiye’nin ihracat stratejisini yüksek katma değerli ürünlere kaydırması, yapısal dış ticaret açığını azaltmada kritik rol oynayacaktır.
