Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), hanehalkı enflasyon beklentilerindeki iyileşmenin dezenflasyon sürecine hem talep hem de arz kaynaklı destek sağladığını belirtti. TCMB’nin blog sayfası Merkezin Güncesi’nde yayımlanan “Hanehalkı Enflasyon Beklentileri ve Hizmet Enflasyonu” başlıklı analizde, bu ilişkinin detayları ele alındı.
TCMB çalışanları Ahmet Duhan Yassa ve Barbaros Eriş tarafından hazırlanan analizde, enflasyonla mücadelenin, hanehalkı enflasyon beklentileri ve hizmet enflasyonundaki iyileşmeyle doğrudan ilişkili olduğu vurgulandı. Hanehalkı enflasyon beklentilerinin, piyasa katılımcılarına kıyasla daha gecikmeli bir iyileşme gösterdiği belirtilirken, hizmet fiyatlarındaki katılığın enflasyondaki düşüşü yavaşlattığı ifade edildi.
Hanehalkı Beklentileri ve Enflasyon İlişkisi
Analiz, gerçekleşen enflasyon ile hanehalkı enflasyon beklentileri arasında iki yönlü bir ilişki olduğunu ortaya koyuyor. Özellikle gıda ve akaryakıt fiyatlarındaki artışların beklentileri yükselttiği; yüksek enflasyon beklentilerinin ise gerçekleşen enflasyonu etkilediği ifade edildi. Hanehalkı, sunduğu ev içi hizmetler, berberlik, kuaförlük ve fotoğrafçılık gibi hizmetlerin fiyatlarını belirleme gücüne sahip olduğu için, bu beklentilerin arz yönlü etkilerle de fiyatlara yansıdığı belirtildi.
Hanehalkı Hizmetlerinde Fiyat Artışı Daha Hızlı
2020 Ocak-2024 Kasım döneminde, hanehalkının sunduğu hizmetlerin fiyat endeksinin genel TÜFE’ye göre %21, hizmet-TÜFE endeksine göre ise %11 daha fazla arttığı ifade edildi. Bu durumun, hanehalkının bozulan enflasyon beklentilerini kendi sunduğu hizmetlerin fiyatlarına yansıttığını gösterdiği vurgulandı.
Ekonometrik Bulgular ve Arz-Talep Dengesi
Analiz, ekonometrik testlerle de desteklendi. Bulgular, hanehalkının enflasyon beklentileri ile sunduğu hizmetlerin fiyat artışı arasında pozitif bir ilişki olduğunu ortaya koydu. Örneğin, hanehalkı ile piyasa enflasyon beklentisi arasındaki farkta %10’luk bir artış, bir sonraki ay hanehalkının sunduğu hizmetlerin enflasyonunda TÜFE’ye kıyasla 42 baz puanlık bir artışa neden oluyor. Ücret artışı dönemleri hariç tutulduğunda dahi, bu fark 24 baz puanlık bir artış anlamına geliyor.
Dezenflasyon Sürecine Katkı
Sonuç olarak, hanehalkı enflasyon beklentilerindeki iyileşmenin, sadece talep değil, arz yönlü etkilerle de dezenflasyona katkı sağladığı ifade edildi. Özellikle hizmet fiyatlarındaki katılığı azaltabilecek bu iyileşmelerin, enflasyonla mücadelede önemli bir rol oynadığına dikkat çekildi.
Kaynak: https://tcmbblog.org/wps/wcm/connect/blog/tr/main+menu/analizler/hanehalki_enflasyon_beklentileri_ve_hizmet_enflasyonu
