SONIA (Sterling Overnight Index Average) Nedir?

SONIA, “Sterling Overnight Index Average,” İngiltere piyasasında kullanılan bir referans faiz oranıdır. Türkçe “Sterlin Gecelik Endeks Ortalaması” anlamına gelir. İngiliz sterlini üzerinden gerçekleştirilen kısa vadeli para piyasası işlemleri için bir benchmark (kıyaslama ölçütü) olarak hizmet eder. İlk kez 1997 yılında yayınlanan SONIA, 2018 yılında Bank of England (İngiltere Merkez Bankası) tarafından gözden geçirilerek güncellenmiştir. Günümüzde, hem finansal ürünlerin fiyatlandırılmasında hem de diğer referans faiz oranlarının yerine kullanılmak üzere geniş bir kabul görmektedir.

SONIA’nın Özellikleri

1. Faiz Oranı Türü:
   Gecelik (overnight) işlemler için geçerli olan bir faiz oranıdır. Bu, bankalar arasında sterlin cinsinden yapılan kısa vadeli borçlanma işlemlerinden kaynaklanır.
2. Piyasa Verileri:
   Gerçek piyasa işlemlerine dayalıdır. Bankalar arası değil, geniş bir finansal kurum yelpazesinin gerçekleştirdiği işlemleri kapsar.
3. Manipülasyona Dayanıklı:
   Libor gibi oranlara kıyasla daha şeffaf ve manipülasyona kapalıdır çünkü doğrudan piyasa işlemlerine dayanır.
4. Risksiz Doğa:
   Bir teminatsız faiz oranıdır ve bu nedenle borçlu temerrüt riski içermez. Bu durum, onu risksiz bir gösterge haline getirir.

SONIA Nasıl Hesaplanır?

Belirli bir işlem gününde sterlin cinsinden yapılan teminatsız gecelik borçlanma işlemlerinin ağırlıklı ortalama faiz oranını ifade eder. Aşağıdaki aşamalarla hesaplanır:

1. Veri Toplama:
   Katılımcı finans kuruluşlarının gün içindeki işlemleri toplanır.
2. Filtreleme:
   Belirli kriterlere uymayan işlemler hesaplama dışı bırakılır. Örneğin, 25 milyon sterlinin altındaki işlemler göz önüne alınmaz.
3. Ağırlıklı Ortalama:
   İşlem hacmine göre ağırlık verilerek ortalama oran hesaplanır.
4. Yayınlanma:
   SONIA oranı, ertesi iş günü Bank of England tarafından açıklanır.

SONIA’nın Kullanım Alanları

1. Finansal Ürünler:
   SONIA, swaplar, vadeli işlemler ve tahviller gibi çeşitli finansal ürünlerin fiyatlandırılmasında kullanılır.
2. Libor’un Yerine Geçiş:
   Libor‘un güvenilirliğiyle ilgili yaşanan sorunlar nedeniyle, SONIA ve benzeri referans oranlar birçok piyasa tarafından tercih edilmektedir. 2021’de Libor’un aşamalı olarak devre dışı bırakılması SONIA’nın önemini artırmıştır.
3. Borçlanma Araçları:
   İngiltere’deki finansal kuruluşlar, SONIA’yı temel alarak borçlanma maliyetlerini belirler.

SONIA ve Libor Arasındaki Farklar

SONIA’nın Avantajları

1. Şeffaflık:
   Gerçek piyasa işlemlerine dayanması, SONIA’yı daha güvenilir kılar.
2. Uyumlu Düzenlemeler:
   İngiltere Merkez Bankası tarafından sıkı şekilde denetlenir.
3. Libor Alternatifi:
   Daha istikrarlı bir oran olarak Libor’un yerini alma kapasitesine sahiptir.

SONIA’nın Geleceği

Finans piyasalarının Libor’dan SONIA’ya geçişi, küresel faiz oranları düzenlemeleri açısından önemli bir değişimi temsil etmektedir. Önümüzdeki yıllarda, SONIA’nın daha fazla finansal ürünün temelini oluşturması beklenmektedir. Ayrıca, İngiltere dışındaki piyasalarda da benzer uygulamaların yaygınlaşmasıyla birlikte SONIA gibi risksiz oranların kullanımı artacaktır.

İngiliz finans piyasalarının güvenilirliğini artırmak ve küresel piyasalarda şeffaflık sağlamak için kritik bir araç haline gelmiştir. Libor’un yerini alan bu oran, gelecekte finansal sistemin temel taşlarından biri olmaya devam edecektir.