Türkiye ekonomisi, son yıllarda yüksek enflasyon, kur dalgalanmaları ve dış politika gerilimleri gibi yapısal sorunlarla mücadele ederken, Borsa İstanbul (BIST) da bu dalgalı ortamda inişli çıkışlı bir seyir izliyor. Özellikle 2023’ün ikinci yarısında Fed’in sert faiz artışları ve küresel likidite daralması, gelişmekte olan piyasalarda olduğu gibi BIST’i de derinden etkiledi. Peki, önümüzdeki dönemde Borsa İstanbul’u hangi senaryolar bekliyor? İşte olası gelecekler ve belirleyici faktörler…
1. Mevcut Tablo: Kırılganlıklar ve Fırsatlar
BIST 100 endeksi, son bir yılda dolar bazında %40’tan fazla değer kaybetti. TL’nin istikrarsızlığı, yatırımcıların hisse senetlerini “enflasyona karşı korunak” olarak görmesiyle yerel katılımı artırsa da, yabancı yatırımcı portföyündeki payı %60’ların altına indi. Cari açık (GSYİH’nın %5,3’ü) ve merkez bankası rezervlerindeki kırılganlık, küresel finansal şoklara karşı savunmasızlığı artırıyor. Buna karşılık, yeni ekonomi ekibinin “rasyonel politika” vurgusu ve faiz artışları (politika faizi %45), bazı analistlere göre güven tazeleyebilir.
2. Senaryo 1: İyimser Senaryo – Rüzgarlar Dönüyor
- Kritik Faktörler: Enflasyonda kalıcı düşüş (2024 sonunda %35 hedefi), yapısal reformlarla yabancı sermayenin geri dönüşü, AB ve Körfez ülkeleriyle ilişkilerin normalleşmesi.
- BIST’in Yolu: TL’de göreli istikrar sağlanırsa, ucuzlanan hisse senetleri yabancılar için cazip hale gelebilir. Özellikle finans, teknoloji ve ihracat ağırlıklı şirketler (otomotiv, çelik) öne çıkabilir. Endeks, 10.000-12.000 bandında tarihi zirveleri test edebilir.
3. Senaryo 2: Kötümser Senaryo – Fırtına Şiddetleniyor
- Kritik Faktörler: Enflasyonun kontrol dışına çıkması (2024’te %80+), siyasi gerilimlerin ekonomiye etkisi, küresel resesyonla dış finansmanın kesilmesi.
- BIST’in Yolu: Kur şokunun yeniden tetiklenmesi, şirket kârlılıklarını baskılar ve dış borç yükü olan firmaları krize sürükleyebilir. Yabancı çıkışlarıyla endeks 5.000 seviyelerine gerileyebilir. Bankacılık sektörü ve enerji firmaları en çok etkilenebilir.
4. Senaryo 3: Gri Bölge – Belirsizlikte Sürüklenme
- Kritik Faktörler: Enflasyonla mücadelenin yavaş ilerlemesi, Fed’in faiz indirimlerini ertelemesi, yerel tasarrufların borsaya yönlendirilmesi.
- BIST’in Yolu: Endeks, 7.000-9.000 aralığında dalgalanır. Yurtiçi yatırımcıların “mecburen borsa” stratejisi devam ederken, likidite artışı volatiliteyi körükler. Kısa vadeli spekülasyonlar, uzun vadeli planların önüne geçer.
5. Uzman Görüşleri ve Tarihsel Paralellikler
Ekonomist Mahfi Eğilmez, “TL’nin reel değer kaybı devam ederse, hisse senetleri nominal kazanç sağlasa da reel getiri negatif kalabilir” uyarısı yapıyor. 2018 ve 2021 krizlerinde olduğu gibi, likidite sıkışıklığı anlarında BIST’in %30’dan fazla düştüğü hatırlatılıyor. Ancak 2009 sonrasındaki toparlanma (endeksin 5 yılda 4 katı çıkması), yapısal iyileşmelerin etkisini gösteriyor.
6. Yatırımcılar ve Politika Yapıcılar için Çıkarımlar
- Yatırımcılar: Sektör bazlı strateji kritik. İhracatçılar (dolar geliri olanlar) ve faiz geliri yüksek bankalar önceliklenmeli.
- Hükümet: Yargı bağımsızlığı ve şeffaf vergi politikaları, yabancıların güvenini kazanmada kilit rol oynayacak.
- Merkez Bankası: Para politikası ile maliye politikasının uyumu şart.
Sonuç: Kader Değil, Tercihler Belirleyecek
Borsa İstanbul’un geleceği, ekonomideki makro dengelerin restorasyonu ve küresel sistemle entegrasyon derecesine bağlı. İyimser senaryo, ancak siyasi irade ve kurumsal reformlarla mümkün. Unutulmamalı ki, borsalar sadece rakamların değil, güvenin de yansımasıdır. Türkiye’nin bu sınavı, kolektif bir akıl süzgecinden geçecek.
Çekince
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.
