Orta Doğu’da İsrail ile İran arasında tırmanan jeopolitik gerilim, küresel piyasalarda geniş çaplı etkiler yarattı. Saldırılar sonrası petrol ve altın fiyatları sert yükselirken, hisse senedi piyasaları düşüşe geçti. Risk iştahının azalmasıyla birlikte “korku endeksi” olarak bilinen VIX, sert bir artış gösterdi.
İsrail-İran Çatışması Derinleşti
İsrail ordusu, gece saatlerinde İran’ın nükleer programını hedef alan kapsamlı bir saldırı başlattığını duyurdu. Tahran, Tebriz, İsfahan’daki Natanz nükleer tesisi ve diğer birçok şehir hedef alındı.
Saldırılarda İran’ın üst düzey askeri yetkililerinin yanı sıra 6 nükleer bilim insanı hayatını kaybetti. Tahran’daki sivil yerleşim alanlarının da hedef alındığı bildirildi. İsrail’in 200’den fazla savaş uçağı ve İHA kullandığı saldırılar sonucu Natanz’daki nükleer tesiste sızıntı meydana geldiği açıklandı.
Global Piyasalarda Sert Reaksiyon
Asya piyasalarıyla başlayan satış dalgası, Avrupa ve ABD borsalarına da yayıldı. Güvenli limanlara yönelen yatırımcılar nedeniyle altın ve tahvil piyasalarında alımlar öne çıktı.
VIX Endeksi Yükselişte
Piyasalardaki belirsizlik ve tedirginliğin göstergesi olan VIX endeksi, yüzde 7,8 artarak 19,43 seviyesine yükseldi. Bu yükseliş, piyasalardaki korkunun arttığını ve riskten kaçışın hızlandığını gösteriyor.
Petrol ve Doğal Gaz Fiyatları Tırmanışta
Brent petrol, saldırıların ardından gün içinde yüzde 9’un üzerinde yükseldi. Türkiye saatiyle 18.10 itibarıyla yüzde 4 artışla 72,4 dolardan işlem görüyordu. ABD ham petrolü (WTI) de yüzde 4,2 yükselerek 70,4 dolara ulaştı.
Avrupa doğal gaz piyasasında da dikkat çekici bir artış gözlendi. Hollanda merkezli TTF piyasasında temmuz vadeli kontratlar yüzde 5 prim yaptı ve 38 avroya yükseldi.
Altın ve Tahvil Talebi Arttı
Jeopolitik risklerin artmasıyla birlikte yatırımcılar güvenli liman olarak görülen altına yöneldi. Altının ons fiyatı yüzde 1,2 artışla 3.425 dolara ulaştı. ABD 10 yıllık tahvil faizi ise dalgalı bir seyir izledikten sonra yüzde 4,41 seviyesine çıktı.
Kripto Paralarda Satış Baskısı
Kripto para piyasaları da gerilimin etkisiyle satış ağırlıklı seyretti. Bitcoin yüzde 1,5 düşüşle 104.420 dolara, Ethereum ise yüzde 4,3 kayıpla 2.526 dolara geriledi.
Borsalar Kırmızıya Büründü
Avrupa ve ABD Borsaları
Kapanışa yakın Avrupa borsalarında düşüş dikkat çekti:
- Stoxx Europe 600: %1 düşüşle 544,6
- Fransa CAC 40: %1,1 azalışla 7.676
- Almanya DAX: %1,2 kayıpla 23.498
- İngiltere FTSE 100: %0,5 düşüşle 8.840
ABD tarafında da satıcılı görünüm hâkimdi:
- Nasdaq: %0,9 düşüşle 19.483
- S&P 500: %0,7 azalışla 6.004
- Dow Jones: %1,1 düşüşle 42.487
Savunma ve Enerji Hisseleri Yükselişte
Jeopolitik kriz, savunma ve enerji hisselerine talebi artırdı.
- Lockheed Martin: %3,5 yükseldi
- RTX Corporation: %3 artış gösterdi
- Chevron: %0,7, ExxonMobil: %1,5, ConocoPhillips: %2 değer kazandı
Avrupa’da ise:
- Rheinmetall (Almanya): %3 artış
- BAE Systems (İngiltere): %3,3 artış
Borsa İstanbul da Sert Düşüşle Tepki Verdi
Yurt içi piyasalar da küresel dalgadan nasibini aldı. BIST 100 endeksi, gün içindeki %4,7’yi aşan kaybın ardından kapanışa doğru toparlansa da günü %2,19 düşüşle 9.311,88 puandan tamamladı.
Tüm sektör endeksleri düşüş gösterdi:
- Taş Toprak: %4,88 kayıp ile en çok değer kaybeden sektör oldu
- Ulaştırma: %4,70 düşüşle ikinci sırada yer aldı
Değerlendirme
Orta Doğu’daki bu tür gelişmeler, piyasalarda genellikle kısa vadeli sert hareketlere neden olurken, jeopolitik risklerin kalıcılaşması durumunda yatırımcı davranışları daha temkinli bir yapıya bürünebilir.
Öne çıkan riskler ve olasılıklar:
- Petrol arz kesintisi: İran’ın karşılık vermesi ya da Hürmüz Boğazı gibi kritik noktaların hedef alınması, enerji fiyatlarını daha da yükseltebilir.
- Enflasyonist baskılar: Enerji fiyatlarının yükselmesi, küresel enflasyon oranlarını olumsuz etkileyebilir.
- Güvenli liman rallisi: Altın ve tahvillerdeki yükseliş eğilimi, jeopolitik riskler sürdükçe devam edebilir.
- Savunma sanayi hisseleri: Kriz ortamı, bu hisselerde kalıcı bir değer artışına yol açabilir.
Analiz Uyarı
Eğitim amaçlı hazırlanan ve örnek verilerle desteklenen bu analiz (temel analiz, teknik analiz ve bilanço analizi), ilgili şirketin, endeksin, finansal aracın, emtianın, dövizin veya kripto paranın performansı hakkında genel bir bakış sunmaktadır. Bilançolarda güncel, doğru ve düzeltilmiş veriler için KAP bildirimleri ve şirket açıklamalarını takip etmenizi öneririz. Bu çalışmanın hazırlanmasında yapay zeka ve analiz yazılımları kullanılmıştır. Bilgilerde yanlışlık olabileceği unutulmamalı. Burada yazılan bilgilere istinaden işlem yapmayınız.
