Finansal piyasalarda işlem yapan yatırımcıların en önemli ihtiyaçlarından biri, doğru anı bekleyerek alım-satım stratejilerini otomatikleştirmektir. Borsa İstanbul’da yaygın olarak kullanılan zincir emir yapısı da tam bu ihtiyaca çözüm sunar. Yatırımcının birbiriyle bağlantılı işlemleri belirli kurallar çerçevesinde otomatik olarak gerçekleştirmesine imkân tanır. Böylece yatırımcı, sürekli ekran takip etmek zorunda kalmadan stratejisini işletebilir.
Zincir Emir Nedir?
Zincir emir, adından da anlaşılacağı üzere birden fazla emrin birbirine bağlanarak çalıştığı emir tipidir. Bu yapıda bir emir gerçekleşmeden diğer emir devreye girmez. Her emir, zincirdeki başka bir emrin gerçekleşmesine bağlı olarak tetiklenir.
Basit anlatımla:
- A emri gerçekleşirse → B emri devreye girer
- B emri gerçekleşirse → C emri devreye girer
- Ve bu şekilde devam eder.
Zincirin mantığı, yatırımcının belirlediği koşullar doğrultusunda otomatik ilerleyen bir işlem akışı oluşturmaktır.
Zincir Emir Ne İçin Kullanılır?
Zincir emir, özellikle şu durumlarda tercih edilir:
- Zararı sınırlamak (Stop-loss emri ile bağlantılı işlem kurmak)
- Kârı güvence altına almak
- Alım emri sonrası otomatik satış emri oluşturmak
- Portföy riskini kontrollü yönetmek
- Stratejik olarak kademeli alım veya satış yapmak
Yatırımcının duygusal hatalarını azaltır ve işlemlerin plana bağlı kalmasını sağlar.
Zincir Emir Türleri
Her aracı kurumun sunduğu içerik farklı olabilir ancak genellikle zincir yapılar şu şekilde olur:
1. Alış → Satış Zinciri
En bilinen zincir yapı budur. Örneğin:
- 100 TL’den alış emri verilir.
- Alış gerçekleşirse otomatik olarak 110 TL’den satış emri aktif olur.
Bu yapı, “hedefli al-sat” tarzı işlemler için idealdir.
2. Alış → Kâr Alma Satışı + Zararı Durdur Satışı
Bu türde alış gerçekleştiğinde iki satış emri otomatik devreye girer:
- Biri kâr alma (TP) için
- Biri zararı durdur (SL) için
Kâr ya da zarar satışından biri gerçekleştiğinde diğeri otomatik iptal olur.
Bu, profesyonel yatırımcıların sık kullandığı bir risk yönetimi zinciridir.
3. Satış → Daha Düşükten Alış (Short değil, kademeli strateji)
Borsa İstanbul’da gerçek short işlemler ayrı konu olsa da bazı yatırımcılar elindeki hisseyi satar ve daha düşükten tekrar almak üzere zincir kurar:
- 150 TL’den satış yapılır
- Satış gerçekleşirse 140 TL’den alış emri devreye girer
Bu tür zincirler kademeli maliyet düşürme stratejisinde kullanılır.
Zincir Emir Nasıl Verilir?
Her aracı kurumun arayüzü farklıdır ama temel süreç benzerdir:
1. “Zincir Emir” veya “Koşullu Emir” Menüsünü Açın
Mobil veya masaüstü uygulamada genellikle şu başlıklar altında yer alır:
- Zincir Emir
- Koşullu Emir
- Algo Emir
- İleri Seviye Emirler
2. İlk Emri Oluşturun
Bu, zincirin başlangıç noktasıdır:
- Alış/satış yönünü seçin
- Miktarı belirleyin
- Limit veya piyasa türünü seçin
- Aktif olacağı fiyat seviyesini girin
3. İkinci ve Sonraki Emirleri Tanımlayın
Bir sonraki emrin tetiklenme kriterini girersiniz:
- “Bu emir gerçekleştiğinde şu emir devreye girsin.”
- Fiyat seviyeleri, miktar ve emir tipi tanımlanır.
4. Zinciri Onaylayın ve Kaydedin
Aracı kurumunuz zincirin toplam yapısını gösterir. Onay sonrası emirler sisteme işlenir.
Zincir Emir Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
1. Tüm emirler arka arkaya gerçekleşmeyebilir
İlk emrin tetiklenmemesi durumunda tüm zincir pasif kalır.
2. Volatil piyasalarda fiyat atlamaları olabilir
Özellikle çok hızlı hareket eden hisselerde:
- Tetik fiyatı geçilebilir
- Emir gerçekleşmeyebilir
- Zincir bozulabilir
3. Emir tiplerini doğru seçmek gerekir
Bazı emir tipleri (piyasa, limit, koşullu limit) yanlış seçilirse beklenmeyen sonuçlar doğabilir.
4. Aracı kurum komisyon politikası devreye girer
Her işlem ayrı komisyonlanır. Zincir uzun olduğunda maliyet artabilir.
5. Emir geçerlilik süresi dikkat ister
GTC (İptale Kadar Geçerli) veya Günlük seçenekleri zincirin tamamını etkiler.
Zincir Emir Avantajları
- Otomasyon sağlar
- Duygusal kararları azaltır
- Kâr hedefi ve zarar limiti birlikte kullanılabilir
- Ekran başında olma zorunluluğunu azaltır
- Profesyonel stratejileri küçük yatırımcıya da açar
Zincir Emir Dezavantajları
- Yanlış tetik fiyatı tüm planı bozabilir
- Hızlı piyasalarda işlem kaçırılabilir
- Çok parçalı zincirlerde kontrol zorlaşır
- Her aracı kurum tüm zincir türlerini desteklemez
Değerlendirme
Zincir emir, modern yatırımcının vazgeçilmez araçlarından biridir. Birbirine bağlı emir yapısı sayesinde hem risk yönetimi hem de kâr planlaması otomatik olarak işler. Doğru kullanıldığında yatırımcının stratejik disiplinini artırır ve piyasadaki dalgalanmalardan daha kontrollü şekilde yararlanmasını sağlar.
Eğer aktif işlem yapıyor ve sürekli ekran takip etmek istemiyorsanız, zincir emir yapıları size ciddi avantaj sunacaktır.
