Siber dolandırıcılıklar artık “biri başına” yaşanan küçük olaylar değil; yatırımcıların servetini, itibarını ve psikolojisini hedef alan sistematik, sofistike bir endüstri haline geldi. Peki siz yatırım yaparken siber güvenlik açısından gerçekten yeterince önlem alıyor musunuz? Bu sorunun cevabı genellikle “birkaç temel şey yapıyorum” olur — ama modern saldırıların düzeyi düşünüldüğünde birkaç temel önlem çoğu zaman yeterli değildir. Yatırım sürecini, işlem yaptığınız cihazları, hesap yönetimini ve acil durum tepkisini bir bütün olarak ele almak gerekiyor.
İlk olarak, hesap erişimi ve kimlik doğrulamaya bakın. Güçlü, benzersiz şifre kullanmak artık asgari gereklilik: her hizmet için farklı, karmaşık ve tahmin edilmesi zor şifreler tercih edilmeli. Bu şifreleri hatırlamaya çalışmak yerine güvenilir bir şifre yöneticisi kullanmak hem pratik hem de güvenlik açısından en sağlıklı yol. İki faktörlü kimlik doğrulama (2FA) mutlaka etkinleştirilmeli; mümkünse SMS tabanlı doğrulamayı tercih etmeyin çünkü SIM swap saldırılarına karşı savunmasızdır. Bunun yerine doğrulayıcı uygulamalar veya daha da iyisi donanım güvenlik anahtarları kullanın.
E-posta ve oltalama (phishing) saldırıları yatırımcılar için en yaygın tuzaklardır. Sahte borsa bildirimleri, banka uyarıları veya “acil işlem” talepli mailler ile karşılaştığınızda bağlantılara asla doğrudan tıklamayın; tarayıcıda adresi elle yazın, uygulama üzerinden kontrol edin veya göndericinin gerçekliğini telefonla doğrulayın. E-posta içindeki küçük yazım hataları, adresin bir bölümünün değişmesi, beklenmedik ekler veya sizi panikleştirmek amaçlı ifadeler oltalamanın işaretleridir. Tarayıcıda adres çubuğunu ve HTTPS sertifikasını kontrol etmek, e-posta başlıklarını incelemek ve bilinmeyen eklentileri açmamak temel alışkanlıklardır.
Cihaz güvenliği göz ardı edilmemeli. Bilgisayarlar, telefonlar ve tabletler güncel tutulmalı; işletim sistemi ve kritik yazılımlar için güvenlik yamaları hızla uygulanmalı. Bilinmeyen kaynaklardan uygulama yüklemekten kaçının, mobil uygulama izinlerini sınırlandırın ve mümkünse yatırım işlemlerini yalnızca güvenli, güncel uygulamalar üzerinden yapın. Kamuya açık Wi-Fi ağlarında işlem yapmak son derece risklidir; bu tür ağlarda kesinlikle finansal işlemler yapılmamalı veya uçtan uca şifreli bir VPN kullanılarak bağlantı güvenliği sağlanmalıdır. Cihazlarda parola, PIN veya biyometrik kilitler etkin olmalı; kaybolma veya çalınma durumuna karşı uzaktan silme özellikleri hazır bulundurulmalıdır.
Yatırım hesabı yönetimi, API erişimleri ve üçüncü taraf hizmetleri ayrı bir dikkat gerektirir. Borsalar veya aracı kurumlar için oluşturulan API anahtarları sadece gerekli izinlerle sınırlanmalı; işlem hakkı gerekmiyorsa sadece okuma (read-only) izinleri verilmeli. API anahtarlarında çıkarılabilir IP beyaz listesi ve maksimum limitler kullanılması hem yanlışlıkla oluşabilecek hem de kötü niyetli hareketleri sınırlar. Kullanmadığınız API anahtarlarını düzenli olarak iptal edin ve üçüncü taraf uygulara verdiğiniz izinleri periyodik olarak gözden geçirin.
Kripto yatırımı yapanlar için ek önlemler şarttır. Büyük miktarları çevrim içi borsalarda tutmak risklidir; soğuk depolama (cold wallet) veya donanım cüzdanı ile anahtarların çevrimdışı tutulması en güvenli yöntemlerden biridir. Seed (yani kurtarma) ifadeleri asla dijital ortama kaydedilmemeli, ekran görüntüsü veya bulut depolama kullanılmamalı; fiziksel olarak güvenli bir yerde, tercihen birden fazla kopya ve farklı lokasyonlarda saklanmalıdır. Kurumsal veya yüksek meblağlı yatırımcılar için çoklu imzalı (multisig) yapılar riskleri dağıtarak artı güvenlik sağlar. Ayrıca borsaların ve cüzdan hizmetlerinin işlem / para çekme limitlerini ve onay süreçlerini kişiselleştirerek ekstra koruma elde edilebilir.
Sosyal mühendislik saldırılarıyla karşılaşma ihtimalinizi azaltın: tanımadığınız kişilerden gelen “yardım” taleplerine veya sosyal medya üzerinden kurulan hızlı güven ilişkilerine itibar etmeyin. Telefon üzerinden kimlik doğrulama isteyen, sizinle acil işlem yaptırmaya çalışan veya güvenlik bilgisi talep eden kişilere hiç bilgi vermeyin; kurumlar asla şifre, 2FA kodu veya seed istemez. SIM swap saldırılarına karşı operatörünüzde ek güvenlik önlemleri (PIN, ek doğrulama) talep edin ve telefon numaranızla ilişkili kritik hesaplara alternatif kurtarma yöntemleri ekleyin.
Tespit ve müdahale planı önceden hazırlanmalı. Bir hesap ele geçirilirse yapılacaklar listesi hazır olmalı: şifreleri derhal değiştirin, API anahtarlarını iptal edin, 2FA’yı kontrol edin, aracı kurum/borsa ile iletişime geçin ve işlem limitlerini düşürün. Olayı belgeleyin — e-posta, ekran görüntüleri, işlem logları — ve duruma göre yasal mercilere, bankanıza veya ilgili borsa destek ekiplerine başvurun. Türkiye’de siber suçlara ilişkin ilgili birimler ve siber suçlarla mücadele ekipleri ile nasıl iletişime geçileceğini öğrenmek, gerektiğinde hızlı başvuru yapabilmek açısından faydalıdır.
Son olarak, psikoloji ve alışkanlıklar büyük fark yaratır. Aceleyle hareket etmemek, “fazla iyi görünende tuzak vardır” şablonunu unutmamak, yatırım kararlarında soğukkanlılığı korumak siber dolandırıcılara karşı en etkili savunmalardan biridir. Düzenli olarak hesaplarınıza bakmak, küçük tutarlarda test çekimleri yapmak, finansal hareketleri bildiren uyarıları açmak ve olağan dışı bir durumda hemen harekete geçmek hayat kurtarıcı olabilir. Ayrıca kurum seçerken regülasyona uygunluk, güvenlik sertifikaları ve şeffaf işlem geçmişi gibi kriterleri göz önünde bulundurun; ucuz veya şüpheli hizmet teklifleri cazip görünse de riski artırır.
Kısacası, yatırım yaparken siber güvenlik “ekstra bir adım” değil, yatırım sürecinin ayrılmaz bir parçasıdır. Teknoloji geliştikçe dolandırıcıların yöntemleri de evrilir; bu yüzden güvenlik önlemlerini düzenli olarak güncellemek, hem dijital hem fiziksel korumayı düşünmek ve bir olay planına sahip olmak gerekir. Yatırımlarınızı korumak, kazancınızı kat etmekten çok daha önemlidir — çünkü kayıp geri almak her zaman mümkün olmayabilir. Bu yüzden bugün elinizdeki hesapları, cihazları ve alışkanlıkları gözden geçirip gereken önlemleri almak, yarına bırakılmayacak bir sorumluluktur.
