Türkiye’de sağlık harcamaları 2024 yılında tarihi bir seviyeye ulaştı. Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayımlanan verilere göre, toplam sağlık harcaması bir önceki yıla kıyasla yüzde 89,6 artarak 2 trilyon 359 milyar 151 milyon lira oldu. Bu artış, hem kamu hem de özel sektörde sağlık hizmetlerine ayrılan kaynakların güçlü şekilde yükseldiğini ortaya koydu.
Genel devlet sağlık harcaması 2024’te yüzde 86,1 oranında artışla 1 trilyon 794 milyar 227 milyon liraya yükselirken, özel sektör sağlık harcamaları yüzde 101,8’lik dikkat çekici bir artışla 564 milyar 924 milyon liraya ulaştı. Böylece toplam sağlık harcamalarının yüzde 76,1’i genel devlet, yüzde 23,9’u ise özel sektör tarafından karşılandı. Bu dağılım, kamunun sağlık finansmanındaki belirleyici rolünün devam ettiğini ancak özel sektörün payındaki artışın da hızlandığını gösterdi.
Harcamaların alt bileşenlerine bakıldığında, en büyük payın yüzde 39,5 ile Sosyal Güvenlik Kurumu’na ait olduğu görüldü. Merkezi devletin payı yüzde 36 olurken, hane halklarının doğrudan yaptığı sağlık harcamalarının oranı yüzde 18,8 olarak hesaplandı. Sigorta şirketleri yüzde 2,8, hane halklarına hizmet eden kar amacı gütmeyen kuruluşlar ve diğer işletmeler yüzde 2,4 pay alırken, mahalli idarelerin payı yüzde 0,6 seviyesinde kaldı.
Sağlık alanındaki toplam harcamanın büyük kısmını cari harcamalar oluşturdu. Cari sağlık harcaması 2024’te yüzde 92,7 artarak 2 trilyon 186 milyar 802 milyon liraya yükseldi. Sağlık yatırımları ise aynı dönemde yüzde 57,6 artışla 172 milyar 349 milyon liraya ulaştı. Yaklaşık 173 milyar liralık yatırım tutarı, sağlık altyapısı, hastaneler ve tıbbi donanım alanlarındaki kapasite artışına işaret etti.
Toplam sağlık harcamasının sağlık hizmeti sunucularına göre dağılımında, önceki yıl olduğu gibi hastaneler ilk sıradaki yerini korudu. 2024’te sağlık harcamalarının yüzde 54,6’sı hastanelere yönelirken, yüzde 19,6’sı perakende satış ve diğer tıbbi malzeme sunanlara, yüzde 11’i ise ayakta bakım hizmeti sunan kuruluşlara gitti. Bu tablo, Türkiye’de sağlık sisteminin hâlen büyük ölçüde hastane merkezli yapısını sürdürdüğünü gösterdi.
Kişi başına sağlık harcaması da hızlı bir artış kaydetti. 2023’te 14 bin 582 lira olan kişi başı sağlık harcaması, 2024’te yüzde 89,2 artarak 27 bin 587 liraya çıktı. Dolar bazında değerlendirildiğinde ise kişi başına sağlık harcaması 621 dolardan 840 dolara yükselerek yüzde 35,3 artış gösterdi. Bu artışta hem hizmet maliyetlerindeki yükseliş hem de sağlık hizmetlerine erişimde artan talep etkili oldu.
Sağlık harcamalarının ekonomik büyüklük içindeki payı da yükseldi. Toplam sağlık harcamasının gayrisafi yurt içi hasılaya oranı 2023’te yüzde 4,6 iken 2024’te yüzde 5,3’e çıktı. Cari sağlık harcamalarının GSYH’ye oranı ise aynı dönemde yüzde 4,7’den yüzde 4,9’a yükseldi. Bu veriler, sağlık sektörünün Türkiye ekonomisi içindeki ağırlığının arttığını gösterdi.
Öte yandan, hane halklarının cepten yaptığı sağlık harcamaları da dikkat çekici bir seviyeye ulaştı. Tedavi, ilaç ve benzeri sağlık ihtiyaçları için doğrudan yapılan harcamalar 2024’te yüzde 100,2 artarak 442 milyar 356 milyon liraya çıktı. Hane halkı cepten sağlık harcamalarının toplam sağlık harcamasına oranı yüzde 18,8 olarak hesaplandı. Uzmanlar, bu oranın yükselmesinin vatandaş üzerindeki mali yükü artırdığına ve tamamlayıcı sağlık sigortaları ile koruyucu sağlık hizmetlerinin öneminin giderek arttığına işaret ediyor.
Genel tablo, 2024 yılında Türkiye’de sağlık harcamalarının hem tutar hem de ekonomi içindeki pay açısından güçlü bir büyüme sergilediğini ortaya koyuyor. Artan nüfus, yaşlanan toplum yapısı, sağlık hizmetlerinde teknolojik gelişmeler ve maliyet baskıları, önümüzdeki dönemde de sağlık harcamalarının gündemde kalmaya devam edeceğine işaret ediyor.
