Freelancer’lar ve küçük işletmeler, Türkiye‘deki dinamik ekonomide önemli bir rol oynar. Ancak vergi mevzuatının karmaşıklığı, bu gruplar için sıklıkla zorluk yaratır. Bu rehber, vergi yükümlülüklerini anlamak, planlamak ve uyum sağlamak için temel bilgiler sunmayı amaçlıyor.
1. Türkiye’de Uygulanan Temel Vergi Türleri
a) Gelir Vergisi (GV):
- Kim Öder? Freelancer’lar, serbest meslek erbabı ve şahıs şirketleri.
- Oranlar (2023):
- 70.000 TL’ye kadar: %15
- 150.000 TL’ye kadar: %20
- 550.000 TL’ye kadar: %27
- 1.900.000 TL’ye kadar: %35
- 1.900.000 TL üstü: %40
- Beyan: Yıllık gelir vergisi beyannamesi (Mart ayında).
b) Kurumlar Vergisi (KV):
- Kim Öder? Limited ve anonim şirketler.
- Oran: %25 (2023 itibarıyla).
- Beyan: Yıllık kurumlar vergisi beyannamesi (Nisan ayında).
c) Katma Değer Vergisi (KDV):
- Oranlar:
- Temel ürünler (ekmek, süt): %1
- Temel hizmetler (eğitim, sağlık): %10
- Genel oran: %20
- İstisna: Yıllık cirosu 150.000 TL altındaki işletmeler KDV’den muaf.
d) Özel Tüketim Vergisi (ÖTV):
- Kapsam: Lüks ürünler, alkol, sigara, otomobil gibi mallar. Freelancer’lar için genelde geçerli değildir.
2. Yasal Yapılar ve Vergisel Yükümlülükler
- Şahıs Şirketi:
- Basit kurulum, sınırsız sorumluluk.
- Gelir vergisi ve KDV yükümlülüğü.
- Limited Şirket:
- 50.000 TL sermaye, sınırlı sorumluluk.
- Kurumlar vergisi ve KDV yükümlülüğü.
- Serbest Meslek Makbuzu:
- Freelancer’lar fatura yerine makbuz düzenleyebilir (muhasebe kaydı zorunlu).
3. Kayıt ve Beyan Süreçleri
- Vergi Dairesi Kaydı:
- İşe başlama tarihinden itibaren 10 gün içinde yapılmalı.
- Gerekli Belgeler: TC Kimlik, ikametgâh, faaliyet belgesi.
- Ticaret Sicil Kaydı (Şirketler İçin):
- Noter onaylı şirket sözleşmesi ile 30 gün içinde tamamlanır.
- KDV Kaydı:
- Cirosu 150.000 TL’yi aşanlar KDV mükellefi olur.
4. Muhasebe ve Fatura Yükümlülükleri
- Zorunlu Kayıtlar:
- Gelir-gider defteri, envanter defteri (ciro 500.000 TL üstü şahıs şirketleri için).
- Fatura İçeriği:
- Sıra numarası, tarih, alıcı/satıcı bilgileri, TC/Vergi No, KDV tutarı.
- E-Fatura:
- Yıllık cirosu 5 milyon TL’yi aşanlar e-faturaya geçmek zorunda (2024).
5. Vergi İndirimleri ve İstisnalar
- Gider İndirimleri:
- Ofis kirası, internet, ulaşım, mesleki eğitim, sağlık sigortası.
- Vergi İstisnaları:
- KDV muafiyeti (ciro <150.000 TL).
- Teknopark ve AR-GE teşvikleri (kurumlar vergisi indirimi).
6. Ödeme Takvimi ve Cezalar
- Gelir Vergisi:
- İki taksit (Mart-Temmuz) + yıllık beyan (Mart 2024).
- KDV:
- Aylık beyan (takip eden ayın 24’üne kadar).
- Ceza:
- Gecikme faizi (aylık %2.5), eksik beyan cezası (%20).
7. 2023-2024 Yeni Düzenlemeler
- Kurumlar Vergisi Artışı: %23’ten %25’e çıkarıldı.
- Dijital Dönüşüm: E-defter, e-fatura ve e-irsaliye zorunluluğu genişletildi.
8. Pratik Öneriler
- Yazılım Kullanın: ETA, Logo gibi muhasebe programları.
- Danışmanlık Alın: SMMM’lerle çalışarak beyan hatalarını önleyin.
- Kayıtları Düzenli Tutun: 5 yıl saklama zorunluluğu.
Vergi uyumu, freelancer ve KOBİ‘lerin sürdürülebilirliği için kritiktir. Düzenli takvim takibi, profesyonel destek ve teknoloji kullanımı ile riskler minimize edilebilir. Güncel mevzuat için Gelir İdaresi Başkanlığı sitesini takip edin.
Bu rehber, genel bilgilendirme amaçlıdır. Kişiye özel durumlar için vergi danışmanınıza başvurun.
