TDK ve Resmi Kurumların Yaklaşımı Nedir?
Türkçede yabancı kökenli kelimelerin yazımı, dil bilgisi kuralları ve Türk Dil Kurumu (TDK) rehberleriyle şekilleniyor. Avrupa Birliği’nin ortak para birimi olan “euro”nun Türkçedeki karşılığı ise sıkça tartışma konusu oluyor. Peki, doğru kullanım hangisi?
TDK’nın Resmi Açıklaması: “Avro”
TDK, yabancı özel isimlerin Türkçe söylenişine uygun yazılması gerektiğini vurguluyor. “Euro” kelimesi, Türkçe ses uyumuna aykırı olduğu için “avro” şeklinde uyarlanmış durumda. Kurumun Yabancı Kelimelerin Türkçe Karşılıkları kılavuzunda da bu para birimi “avro” olarak geçiyor. TDK, bu tercihi dilin fonetik yapısını koruma amacıyla benimsediğini belirtiyor.
Resmi Kurumlar ve Medya Nasıl Kullanıyor?
- Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB): Resmi belgelerde ve döviz kurlarında “avro” ifadesini kullanıyor.
- Resmi Gazete: AB mevzuatı çevirilerinde bile “avro” tercih ediliyor.
- Medya: Türkiye’deki birçok haber kuruluşu, TDK’nın yönlendirmesiyle “avro”yu benimsiyor. Ancak bazı uluslararası haber kaynakları orijinal yazım olan “euro”yu kullanmaya devam ediyor.
Dil Bilgisi ve Ses Uyumu Açısından Değerlendirme
Türkçede kelimelerin sonunda “o, ö” harfleri genellikle bulunmaz. Bu nedenle “avro”, dilin fonetik kurallarına daha uygun kabul ediliyor. TDK, benzer şekilde “radio” yerine “radyo”, “studio” yerine “stüdyo” uyarlamalarını yapmıştı.
Avrupa Birliği ve Uluslararası Kullanım
AB’nin resmi kaynakları, para birimini İngilizce “euro” olarak anıyor. Ancak bu, Türkçe yazım kurallarını etkilemiyor. Örneğin Almanya’da “euro”, Fransa’da “euro” yazılırken, Yunanistan’da “ευρώ” (evro) kullanılıyor. Türkiye’nin AB ile ilişkileri göz önüne alındığında, resmi yazışmalarda “avro” tercihi dikkat çekiyor.
Tarihsel Süreç ve Toplumsal Kabul
Euro, 1999’da kaydi para olarak hayata geçti, 2002’de fiziki olarak tedavüle girdi. Türkçede ise 2000’li yıllardan itibaren “avro” kullanımı yaygınlaştı. TDK’nın 2012’de yayımladığı İmlâ Kılavuzu’nda da bu ifade resmiyet kazandı.
Uzman Görüşleri
- Prof. Dr. Ahmet Kocaman (Dil Bilimci): “Diller, yabancı kelimeleri kendi ses sistemine uydurur. ‘Avro’, Türkçenin doğal bir uyarlamasıdır.”
- TDK Yetkilisi: “Kurum olarak tutarlılık esastır. Vatandaşlarımızın ‘avro’ yazımını benimsemesi, dilimize sahip çıkma bilincini gösterir.”
Sonuç: TDK ve Resmi Kurallar Geçerli
Hem TDK hem de resmi kurumların tutumu net: “Avro” doğru yazım. Uluslararası metinlerde “euro” kullanılsa da Türkçede dil kurallarına uygun olan “avro”dur. Dil bilinci, yerelleştirme ve ses uyumu dikkate alındığında bu tercih öne çıkıyor.
Kaynaklar: TDK İmlâ Kılavuzu, TCMB, Resmi Gazete, Dil Bilimcilerle Röportajlar.
