Dünya genelinde temiz enerji kaynaklarının elektrik üretimindeki payı, 2024 yılında ilk kez yüzde 40’ı aşarak tarihi bir dönüm noktasına ulaştı.
Uluslararası enerji düşünce kuruluşu Ember’in yayımladığı 6. “Küresel Elektrik Değerlendirmesi” raporu, bu artışın detaylarını ortaya koydu. 88 ülkenin verilerine dayanan rapora göre, temiz enerji kaynakları (yenilenebilir ve nükleer dahil), geçen yıl küresel elektrik üretiminin yüzde 40,9’unu karşıladı. Bu oran, 1940’tan bu yana kaydedilen en yüksek seviye oldu.
Güneş Enerjisi Yükselişte
2024’te güneş enerjisinden elektrik üretimi, bir önceki yıla göre yüzde 29 artarak 474 teravatsaat yükseldi. Bu artışla güneşin küresel elektrik üretimindeki payı yüzde 6,9’a ulaştı. Güneş enerjisi, üçüncü yıl üst üste temiz enerji kaynakları arasında en büyük katkıyı sağlayan kaynak oldu. Güneş enerjisindeki büyümenin yarısı Çin’den geldi. Ülkenin temiz enerji üretimindeki artış, elektrik talebindeki artışın yüzde 81’ini karşıladı.
Rüzgar, Hidro ve Nükleer Kaynaklar
Rüzgar enerjisinin elektrik üretimindeki payı yüzde 8,1’e yükselirken, hidroelektrik yüzde 14,3 ile en büyük temiz enerji kaynağı olmaya devam etti. Nükleer enerji, küresel üretimin yüzde 9’unu karşıladı. Diğer yenilenebilir kaynaklar ise yüzde 2,6’lık paya sahip oldu.
Elektrik Talebini Etkileyen Faktörler: Sıcak Hava ve Teknoloji
Küresel elektrik talebi 2024’te yüzde 4 arttı. Bu artışta dünya genelinde yaşanan aşırı sıcak hava dalgaları ve artan klima kullanımı etkili oldu. Ember’in raporuna göre, hava koşulları olmasaydı fosil yakıtlardan elektrik üretimindeki artış yalnızca yüzde 0,2 ile sınırlı kalacaktı. Ayrıca, yapay zeka, veri merkezleri, elektrikli araçlar ve ısı pompaları gibi yeni teknolojiler de elektrik talebindeki artışın yüzde 0,7’sini oluşturdu.
Fosil yakıtlardan elektrik üretimi yüzde 1,4 artarken, bu artış elektrik sektörü kaynaklı emisyonları da rekor seviyeye taşıdı. 2024’te sektörel emisyonlar yüzde 1,6 artışla tüm zamanların en yüksek seviyesine çıktı.
Gelecek Beklentisi: Temiz Enerji Talebin Önüne Geçecek
Raporda, önümüzdeki yıllarda temiz enerji kaynaklarından elektrik üretiminin talepteki artışı aşacağı ve bunun fosil yakıtlardan üretimde kalıcı bir düşüşe yol açacağı öngörülüyor. Temiz enerji üretiminin, 2030 yılına kadar beklenen yıllık yüzde 4,1’lik talep artışını karşılayabileceği hesaplanıyor.
