Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası – TCMB), Kasım Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu’nu yayımlayarak enflasyonun ana eğiliminde belirgin bir yavaşlamaya işaret etti. Rapora göre, eylül ayında güçlenen ana eğilim kasım ayında yeniden mayıs ayındaki seviyelere gerilerken, üç aylık ortalamalarda ise kayda değer bir değişim gözlenmedi. Bu gelişme, para politikasında sıkı duruşun fiyatlar üzerindeki etkilerinin daha net hissedilmeye başladığına dair önemli bir sinyal olarak değerlendiriliyor.
Kasım ayında tüketici fiyatları yüzde 0,87 artarken, yıllık enflasyon 1,80 puanlık düşüşle yüzde 31,07 seviyesine indi. Yıllık enflasyondaki gerilemede gıda fiyatları belirleyici rol oynadı. Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon 7,43 puanlık sert bir düşüşle yüzde 27,44’e kadar gerilerken, gıda dışı tüketici fiyatlarında yıllık enflasyonun görece yatay seyrettiği görüldü.
Son aylarda olumsuz bir görünüm sergileyen gıda fiyatlarının kasım ayında düşüşe geçmesinde işlenmemiş gıda alt grubu etkili oldu. Sebze fiyatlarında yüzde 9,52, yumurtada yüzde 8,38 ve beyaz ette yüzde 8,24’lük gerilemeler, aylık bazda işlenmemiş gıda fiyatlarını yüzde 3,33 aşağı çekti. Buna karşın işlenmiş gıdada aylık fiyat artışı yavaşlamakla birlikte yüzde 1,50 ile devam etti ve özellikle et ürünleri ile katı-sıvı yağlardaki fiyat artışları dikkat çekti.
Hizmet fiyatları kasım ayında yüzde 1,46 artarken, grup yıllık enflasyonu 0,23 puanlık düşüşle yüzde 44,21 oldu. Mevsimsellikten arındırılmış veriler, hizmet enflasyonunda son aylarda gözlenen yatay seyrin kasım ayında da korunduğunu ortaya koydu. Kira enflasyonu aylık bazda yüzde 2,49 artışla ivme kaybederken, yıllık kira enflasyonu yüzde 63,59’a geriledi. Buna karşılık ulaştırma grubunda, özellikle hava yolu yolcu taşımacılığındaki fiyat artışlarının etkisiyle yıllık enflasyon yükseliş gösterdi.
Temel mal grubu fiyatları kasım ayında yüzde 0,92 artarken, yıllık enflasyon 0,61 puan azalarak yüzde 18,62’ye indi. Dayanıklı tüketim mallarında aylık fiyat artışı yüzde 0,99 ile önceki aya benzer seyretti. Otomobil, mobilya ve beyaz eşya fiyatlarındaki artışlar bu grupta öne çıkarken, elektrikli ve elektriksiz aletlerde daha sınırlı fiyat hareketleri izlendi.
Enerji fiyatları ise kasım ayında yüzde 1,86 artış kaydederek yıllık enflasyonu yüzde 36,05’e taşıdı. Akaryakıt fiyatlarındaki yüzde 4,06’lık yükseliş, motorin fiyatları öncülüğünde enerji grubundaki artışın temel nedeni oldu. Katı yakıt ve şebeke suyu fiyatlarındaki artışlar da enerji kalemindeki yukarı yönlü hareketi destekledi.
Öte yandan alkollü içecekler ve tütün ürünlerinde üretici firmalarca yapılan fiyat ayarlamalarının gecikmeli etkisiyle kasım ayında yüzde 2,42’lik artış gözlendi. Bu artış, söz konusu grubun yıllık enflasyona katkısının sınırlı da olsa yükselmesine yol açtı.
Yurt içi üretici fiyatları cephesinde ise kasım ayında yüzde 0,84’lük bir artış kaydedildi ve yıllık üretici enflasyonu yüzde 27,23’e çıktı. Enerji fiyatları üretici tarafında gerilerken, sermaye ve ara mallarındaki fiyat artışları dikkat çekti. Sektörel olarak tütün ürünleri, metal cevherleri, rafine petrol ürünleri ile bilgisayar ve elektronik ürünler yüksek fiyat artışlarıyla öne çıktı.
Genel değerlendirmede, TCMB’nin izlediği göstergeler kasım ayında enflasyonun ana eğilimindeki yavaşlamanın belirginleştiğine işaret ederken, gıda fiyatlarındaki düşüşün kısa vadede enflasyon görünümünü olumlu etkilediği görülüyor. Ancak hizmet enflasyonunun yüksek seviyesi ve enerji ile ulaştırma gibi kalemlerdeki oynaklık, fiyat istikrarına yönelik risklerin tamamen ortadan kalkmadığını gösteriyor. Bu çerçevede, para politikasındaki sıkı duruşun önümüzdeki dönemde de korunmasının, dezenflasyon sürecinin kalıcılığı açısından kritik önem taşıdığı değerlendiriliyor.
