Döviz ve altın mevduatta oranlar yeniden düzenlendi
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), para politikasında sadeleşme süreci kapsamında zorunlu karşılık düzenlemelerinde kapsamlı değişikliklere gitti. Yapılan düzenlemelerle hem yabancı para hem de kıymetli maden yükümlülüklerinde oranlar yeniden belirlenirken, bazı geçici uygulamalara da son verildi.
TCMB’nin açıklamasına göre, yurt dışından doğrudan temin edilen uzun vadeli yabancı para yükümlülüklerdeki artış tutarına yıl sonuna kadar yüzde 0 zorunlu karşılık uygulanmasına imkan tanıyan geçici uygulamanın süresi uzatılmayacak. Bu adım, geçici teşvik mekanizmalarının kademeli olarak azaltıldığı sadeleşme yaklaşımının bir parçası olarak değerlendiriliyor.
Merkez Bankası, döviz tevdiat hesapları ile altın mevduat hesapları arasındaki zorunlu karşılık oranı farklılıklarını da büyük ölçüde giderdi. Bu çerçevede, vadesiz ve 1 aya kadar vadeli döviz mevduatları ve katılım fonlarında zorunlu karşılık oranı yüzde 32’den yüzde 30’a düşürüldü. Daha uzun vadeli döviz mevduatları için ise daha önce yüzde 22 ile 28 arasında değişen oranlar sadeleştirilerek yüzde 26 seviyesinde güncellendi.
Kıymetli maden depo hesaplarında ise ters yönde bir ayarlamaya gidildi. Vadesiz ve 1 aya kadar vadeli hesaplarda oran yüzde 28’den yüzde 30’a yükseltilirken, daha uzun vadeli kıymetli maden depo hesaplarında daha önce yüzde 24-28 bandında uygulanan oranlar yüzde 26 olarak belirlendi. Böylece döviz ve altın mevduatlar arasındaki vade bazlı oran yapısı daha uyumlu hale getirildi.
Uzun vadeli yabancı para mevduat dışı yükümlülüklerde ise bankaların vade yapısını uzatmasını teşvik eden indirimlere gidildi. Buna göre, 1 yıla kadar vadeli yabancı para yükümlülüklerde zorunlu karşılık oranı yüzde 21’de sabit tutulurken, 2 yıla kadar vadeli yükümlülüklerde oran yüzde 16’dan yüzde 10’a indirildi. 3 yıla kadar vadeli yükümlülüklerde yüzde 11’den yüzde 8’e, 5 yıla kadar vadeli yükümlülüklerde yüzde 7’den yüzde 3’e düşürülen oranlar, 5 yıldan uzun vadeli yabancı para yükümlülüklerde ise yüzde 5’ten sıfıra çekildi.
Öte yandan, 2022 yılında zorunlu karşılığa tabi yükümlülükler kapsamına alınan finansman şirketlerinin yurt içi bankalara olan yükümlülükleri yeniden kapsam dışına çıkarıldı. Bu düzenleme ile finansman şirketlerinin bankacılık sistemi içindeki fonlama maliyetlerinin azaltılması hedefleniyor.
Tebliğ değişikliği kapsamında ayrıca kredi büyümesi sınırlaması uygulamasının süresi 1 yıl daha uzatıldı. Bu karar, kredi genişlemesinin kontrollü bir şekilde sürdürülmesi ve finansal istikrarın desteklenmesi amacı taşıyor.
Uzmanlara göre söz konusu adımlar, Merkez Bankası’nın hem makroihtiyati çerçeveyi sadeleştirme hem de bankaların bilanço yapısını daha dengeli ve uzun vadeli hale getirme hedefini yansıtıyor. Döviz ve altın mevduatlara ilişkin oranların uyumlaştırılması, uygulamada öngörülebilirliği artırırken, uzun vadeli yabancı para yükümlülüklerdeki indirimlerin dış kaynaklı fonlamanın vadesini uzatıcı bir etki yaratması bekleniyor.
