Yatırım dünyasında hisse senedi seçiminde kullanılan birçok temel analiz yöntemi vardır. Bunlardan biri de, finans profesörü Joseph Piotroski tarafından 2000 yılında geliştirilen ve değer yatırımcıları arasında popülerleşen Piotroski F-Puanı sistemidir. Bu yöntem, özellikle düşük piyasa değeri ve düşük fiyat/kazanç oranına sahip şirketler arasında finansal açıdan güçlü olanları ayırt etmek için tasarlanmıştır.
Piotroski puanı, şirketlerin bilanço ve gelir tablolarından elde edilen temel göstergelere dayanarak hesaplanır. Maksimum 9 puan üzerinden değerlendirilen bu sistem, şirketin finansal sağlığı hakkında oldukça net bir tablo sunar.
Piotroski F-Puanı’nın Temel Amacı
Yatırımcıların sıkça yaşadığı sorunlardan biri, ucuz görünen şirketlerin aslında “değer tuzağı” olmasıdır. Yani fiyatı düşük olsa bile şirketin temel finansalları zayıf olabilir. Piotroski, bu problemi çözmek için yatırımcılara basit ama güçlü bir filtreleme yöntemi geliştirdi.
Amaç:
- Finansal olarak güçlü şirketleri belirlemek
- Finansal açıdan zayıf şirketlerden uzak durmak
- Uzun vadeli getiriyi artırmak
Piotroski Puanı Nasıl Hesaplanır?
Puanlama sistemi 3 ana başlık altında toplanan 9 kritere göre yapılır. Her kriter olumlu ise 1 puan, olumsuz ise 0 puan verilir. Toplam puan 0 ile 9 arasında değişir.
1. Karlılık (Profitability) – 4 Kriter
- Net Kar Pozitif mi? (Son yıl net kar > 0)
- Faaliyet Nakit Akışı Pozitif mi?
- Varlık Karlılığı (ROA) Artış Gösteriyor mu?
- Net Kar, Nakit Akışına Göre Destekleniyor mu? (Faaliyet nakit akışı > Net kar)
2. Finansal Yapı ve Likidite (Leverage, Liquidity) – 3 Kriter
- Borç Oranı Azalıyor mu? (Kaldıraç düşüyor mu?)
- Likidite Oranı İyileşiyor mu? (Cari oran geçen yıla göre artıyor mu?)
- Yeni Hisse İhracı Yapıldı mı? (Yapılmadıysa 1 puan)
3. Operasyonel Verimlilik (Operating Efficiency) – 2 Kriter
- Brüt Kar Marjı Artıyor mu?
- Aktif Devir Hızı Artıyor mu? (Satışların toplam varlıklara oranı yükseliyor mu?)
Puanların Yorumlanması
- 8 – 9 Puan: Finansal açıdan çok güçlü şirket. Yatırım yapılabilir.
- 6 – 7 Puan: Sağlam şirket, izlenmeye değer.
- 4 – 5 Puan: Ortalama, dikkatli yaklaşmak gerek.
- 0 – 3 Puan: Finansal açıdan zayıf, riskli şirket.
Yatırımcılar genellikle 8 ve üzeri puan alan şirketlere odaklanır. Bu şirketler, düşük değerleme oranlarıyla birlikte değerlendirildiğinde uzun vadede yüksek getiri potansiyeli taşıyabilir.
Piotroski F-Puanı ile Güçlü Şirket Seçimi
Piotroski sistemini kullanırken yatırımcılar şu adımları izler:
- Ucuz Hisseleri Belirleme: Fiyat/kazanç (F/K) oranı düşük, piyasa değeri düşük şirketler seçilir.
- Puanlama Uygulama: Belirlenen hisseler 9 kriter üzerinden değerlendirilir.
- Yüksek Puanlıları Filtreleme: 8-9 puan alanlar yatırım için ön plana çıkarılır.
- Ek Analiz: Sektör koşulları, makroekonomik faktörler ve büyüme potansiyeli ayrıca incelenir.
Piotroski Puanının Avantajları
- Basit ve anlaşılırdır.
- Sayısal verilere dayanır, subjektif yorumları azaltır.
- Uzun vadeli yatırımcılara güçlü bir filtre sunar.
- Değer yatırımını destekler, ucuz ve sağlam şirketleri ön plana çıkarır.
Piotroski Puanının Sınırlılıkları
- Yalnızca geçmiş finansal verilere dayanır, geleceği öngörmez.
- Büyüme odaklı, hızlı genişleyen şirketleri bazen düşük puanlayabilir.
- Sektörel farklılıkları göz ardı edebilir.
- Tek başına karar mekanizması olmamalıdır; diğer analiz yöntemleriyle birlikte kullanılmalıdır.
Değerlendirme
Piotroski F-Puanı, yatırımcılara finansal açıdan güçlü şirketleri tespit etmede önemli bir araç sunar. Özellikle değer yatırımcıları için riskleri azaltıp potansiyeli artıran pratik bir yöntemdir. Ancak unutulmamalıdır ki hiçbir gösterge tek başına yeterli değildir. Yatırım kararı verirken Piotroski puanını; sektör analizi, makroekonomik koşullar ve şirketin büyüme stratejileriyle birlikte değerlendirmek gerekir.
