PD/DD (Piyasa Değeri / Defter Değeri) Oranı

PD/DD (Piyasa Değeri / Defter Değeri) Oranı: Kavramsal Çerçeve, Finansal Analizlerde Kullanımı ve Akademik Yorumlar

Finansal analizde sıkça başvurulan oranlardan biri olan Piyasa Değeri / Defter Değeri (PD/DD) oranı, şirketlerin piyasa tarafından nasıl değerlendirildiğini anlamada önemli bir gösterge niteliği taşır. Bu makalede PD/DD oranının tanımı, hesaplanma yöntemi, yorumlanışı, avantajları ve sınırlılıkları ayrıntılı biçimde ele alınmakta; aynı zamanda akademik literatürdeki yeri, sektörler bazında farklılıkları ve yatırım kararlarındaki rolü tartışılmaktadır.

1. Giriş

Modern finans literatürü, şirket değerlemesinde çeşitli oran analizlerine önemli bir yer vermektedir. Bu oranlardan biri olan PD/DD oranı, yatırımcılar ve finansal analistler tarafından şirketin gerçek değerinin, piyasa tarafından nasıl algılandığını anlamak amacıyla kullanılır. Özellikle hisse senedi yatırımlarında, şirketin piyasa fiyatının muhasebe kayıtlarındaki öz sermaye değeriyle karşılaştırılması, çeşitli stratejik kararlar için bilgi sunar.

2. PD/DD Oranının Tanımı ve Hesaplanması

PD/DD oranı şu şekilde hesaplanır: PD/DD = Şirketin Piyasa Değeri / Şirketin Defter Değeri

• Piyasa Değeri: Şirketin hisse senedi fiyatının, dolaşımdaki hisse sayısıyla çarpılmasıyla elde edilir.
• Defter Değeri: Şirketin toplam varlıklarından borçlarının çıkarılmasıyla elde edilen öz sermaye değeri ifade eder.

PD/DD oranı 1’in üzerinde ise piyasa, şirketin muhasebe değerinden daha fazla bir değer biçiyor demektir. 1’in altında olması ise şirketin piyasa tarafından, defter değerine kıyasla düşük değerlendiğine işaret eder.

3. PD/DD Oranının Yorumu ve Önemi

PD/DD oranı, şirketin piyasadaki algılanan değerine dair önemli ipuçları verir. Yüksek PD/DD oranı şu şekilde yorumlanabilir:

• Yatırımcılar, şirketin gelecekteki kazanç potansiyeline güvenmektedir.
• Şirket, maddi olmayan varlıklar (marka değeri, patent, müşteri sadakati vb.) açısından güçlü olabilir.
• Sektöre göre “büyüme” odaklı firmalarda PD/DD oranının yüksek olması doğaldır.

Düşük PD/DD oranı ise şu anlamlara gelebilir:

• Şirketin kârlılığı düşüktür ya da zarar etmektedir.
• Piyasa, şirketin sürdürülebilirliği konusunda olumsuz beklentilere sahiptir.
• Finansal veya operasyonel riskler mevcuttur.

4. Akademik Literatürde PD/DD Oranı

Finansal ekonomi literatüründe PD/DD oranı, özellikle hisse senedi fiyatlaması ve değerleme çalışmalarında sıkça ele alınmıştır. Örneğin, Fama ve French’in (1992) ünlü üç faktörlü modeli kapsamında PD/DD oranı (book-to-market ratio) değer yatırım stratejilerinde önemli bir kriter olarak kullanılmıştır.

Bazı akademik çalışmalar, düşük PD/DD oranına sahip şirketlerin uzun vadede daha yüksek getiri sağladığını ileri sürerken; bazıları ise bunun sektörel ve konjonktürel değişkenlere bağlı olarak anlamlılık kazandığını savunmaktadır.

5. Sektörel Farklılıklar ve Uygulamalar

PD/DD oranı, sektörlere göre farklılık gösterir. Örneğin:

• Finans ve Bankacılık: Varlık yapısı daha şeffaf ve regülasyona tabi olduğu için PD/DD oranı daha düşük seyredebilir.
• Teknoloji ve İlaç: Maddi olmayan varlıkların yüksek olması nedeniyle PD/DD oranları genellikle yüksektir.
• Enerji ve Sanayi: Fiziksel varlık yoğunluğu nedeniyle defter değeri yüksek olabilir, bu da PD/DD oranını düşürebilir.

Bu nedenle oranlar, sektör ortalamalarıyla birlikte değerlendirilmelidir.

6. PD/DD Oranının Avantajları ve Sınırlılıkları

Avantajları:

• Basit ve anlaşılır bir hesaplama yöntemine sahiptir.
• Şirketin piyasa algısı hakkında doğrudan bilgi sunar.
• Değerleme karşılaştırmalarında kullanışlıdır.

Sınırlılıkları:

• Defter değeri, muhasebe politikalarına göre değişebilir.
• Maddi olmayan varlıklar genellikle yeterince yansıtılmaz.
• Sektörel karşılaştırmalar dikkatli yapılmalıdır.

7. Değerlendirme

PD/DD oranı, şirket değerlemesinde kritik göstergelerden biridir. Ancak tek başına yeterli değildir. Diğer finansal oranlarla birlikte, sektörel bağlamda değerlendirilmelidir. Akademik ve uygulamalı finans alanlarında bu oranın doğru yorumlanması, yatırım kararlarının etkinliğini artırabilir. Bu bağlamda, PD/DD oranı hem değer yatırımcıları hem de finansal analistler için vazgeçilmez bir araç olmaya devam etmektedir.

Kaynakça

1. Fama, E. F., & French, K. R. (1992). The Cross‐Section of Expected Stock Returns. Journal of Finance, 47(2), 427-465.
2. Penman, S. H. (2013). Financial Statement Analysis and Security Valuation. McGraw-Hill Education.
3. Damodaran, A. (2012). Investment Valuation: Tools and Techniques for Determining the Value of Any Asset. Wiley Finance.
4. Berk, J., & DeMarzo, P. (2020). Corporate Finance. Pearson.