Merkezi Kayıt Kuruluşu Gayrimenkul Bilgi Merkezi AŞ (MKK GABİM), konut, arsa ve iş yeri alacak vatandaşlar için üç ayrı rehber hazırladı. Rehberlerde, tapu kayıtlarından imar durumuna, ipotekten kat mülkiyetine kadar pek çok kritik noktaya dikkat çekildi.
Konut Alırken Nelere Dikkat Edilmeli?
- Fiyat Karşılaştırması: Konutun değeri mutlaka bölgedeki benzer konutlarla kıyaslanmalı. Bu amaçla emlak ilan siteleri, emlak danışmanları veya SPK lisanslı değerleme kuruluşlarının raporları kullanılabilir.
- Tapu Masrafları: Alıcı ve satıcı ayrı ayrı yüzde 2 olmak üzere toplamda yüzde 4 tapu harcı öder. Ayrıca tapu döner sermaye harcı, emlak vergisi ve DASK poliçesi de ödenmesi gereken kalemler arasında.
- Tapu Kaydı: Konutun tapuda “konut” veya “mesken” olarak kayıtlı olması şart. Tapuda “depo”, “dükkan” veya “ofis” olarak geçen taşınmazlar hukuken konut sayılmıyor.
- Kat Mülkiyeti/İrtifakı: İnşaat tamamlandıysa ve iskan belgesi alınmışsa kat mülkiyeti bulunmalı. Kat irtifakı ise henüz tamamlanmamış yapılarda geçerli.
- Şerh ve İpotekler: Tapuda “haciz”, “kamulaştırma”, “riskli yapı” veya benzeri şerhlerin olup olmadığı kontrol edilmeli. İpotek varsa, alıcı bunu bilerek kabul etmiş sayılıyor.
- Yapı Ruhsatı ve İmar Durumu: Taşınmazın ruhsatı, kullanım izni ve imar planı incelenmeli.
- Fiziki İnceleme: Taşıyıcı sistemler, tesisatlar, ortak alanlar ve giderler gözden geçirilmeli; depreme dayanıklılık konusunda bilgi alınmalı.
Arsa ve Arazi Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Fiyat Karşılaştırması: Konut alımında olduğu gibi fiyatın piyasa koşullarıyla uyumlu olup olmadığı araştırılmalı.
- Tapu Detayları: Yüz ölçümü, tescil tarihi, şerh ve beyanlar incelenmeli. “Kamulaştırma”, “imar düzenlemesi” veya “sit alanı” ibareleri alıcının haklarını kısıtlayabilir.
- Hisseli Mülkiyet: Arsa hisseli ise diğer maliklerin muvafakati gerekiyor.
- İmar Durumu: Güncel imar planı, yapılaşma koşulları, ÇED süreci ve bölgenin gelecekteki gelişim potansiyeli belediyeden araştırılmalı.
- Arazi Alımlarında: Toprak yapısı, ulaşım, altyapı, çevre düzeni planları, tarım veya sanayi gibi olası kullanım alanları incelenmeli. Ayrıca deprem ve doğal afet riskleri göz önünde bulundurulmalı.
İş Yeri Alırken Nelere Bakılmalı?
- Fiyat Karşılaştırması: Benzer iş yerleriyle kıyaslama yapılmalı; ilan siteleri, danışmanlar veya değerleme raporları kullanılabilir.
- Tapu Kaydı: İş yerinin tapuda “iş yeri” veya “dükkan” olarak kayıtlı olması şart.
- Kat Mülkiyeti/İrtifakı: İnşaat tamamlanmışsa kat mülkiyeti bulunması önemli.
- Şerh ve İpotekler: Tapuda yer alan “haciz”, “riskli yapı” veya “intifa hakkı” gibi şerhler dikkatle incelenmeli.
- Yapı Ruhsatı ve İmar: Yapı ruhsatı, kullanım izni ve imar planı kontrol edilmeli.
- Fiziki İnceleme: Tesisatlar, taşıyıcı sistemler, ortak giderler ve aidatlar incelenmeli; binanın deprem riski ve hasar kaydı sorgulanmalı.
MKK GABİM’in hazırladığı rehberler, gayrimenkul alırken sadece fiyatı değil; tapu kayıtları, şerhler, imar planları, fiziki yapı ve hukuki durumların da detaylıca araştırılması gerektiğini ortaya koyuyor.
