Mandalina Zirvede
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) kasım ayına ilişkin üretici ve market fiyatları verilerini açıkladı. Buna göre, üretici ile market arasındaki fiyat farkında mandalina ilk sırada yer aldı. Üreticide 6,20 TL olan mandalina, marketlerde 30,56 TL’ye satılırken fiyat farkı yüzde 392,86 olarak kaydedildi. Mandalinayı yüzde 206,87 ile portakal, yüzde 203,80 ile ıspanak, yüzde 191,39 ile maydanoz ve yüzde 189,17 ile havuç takip etti. Portakal üreticide 16,80 TL iken markette 51,55 TL’ye, ıspanak üreticide 17,53 TL iken markette 53,27 TL’ye, maydanoz 5,09 TL iken 14,82 TL’ye ve havuç 11 TL iken 31,81 TL’ye satıldı.
Kasım ayında markette en yüksek fiyat artışı pırasada yaşandı. Pırasa, yüzde 149,5’lik yükselişle zam şampiyonu olurken, ıspanak yüzde 118,3, fındık yüzde 71,7 ve antep fıstığı yüzde 58,5 artış gösterdi. Marketlerde fiyatı düşen ürünler arasında marul öne çıktı; yüzde 55 değer kaybıyla marul, yüzde 46,6 ile portakal ve yüzde 43,3 ile kuru soğan takip edildi. Market verileri, mevsimsel etki, arz-talep dengesi ve lojistik maliyetler gibi faktörlerin fiyatlar üzerinde etkili olduğunu ortaya koyuyor.
Üretici fiyatları tarafında ise kasım ayında en çok fiyat artışı patateste görüldü. Patates üreticide yüzde 34,9 artarken, salatalık yüzde 34,6, pırasa yüzde 17,2 ve kuru incir yüzde 15,8 değer kazandı. Üreticide en yüksek fiyat düşüşü portakalda kaydedildi; portakal fiyatları yüzde 43,1 azalırken, mandalina yüzde 38, karnabahar yüzde 36,5 ve kabak yüzde 30,8 değer kaybetti. Üreticideki fiyat değişimleri, ürün arzındaki mevsimsel dalgalanmalar ve üretim maliyetlerindeki artışlarla doğrudan ilişkilendiriliyor.
TZOB verileri, üretici ve market arasındaki fiyat farklarının özellikle taze meyve ve sebzelerde ciddi seviyelere ulaştığını ortaya koyuyor. Mandalina, portakal ve bazı yeşil sebzelerdeki uçurum, tüketiciye yansıyan fiyat artışlarını açıklıyor. Tarım sektöründe fiyat oluşumunda aracılardan kaynaklanan farkların yanı sıra lojistik, depolama ve talep dalgalanmalarının da önemli rol oynadığı görülüyor. Analistler, bu durumun, üretici gelirleri ile tüketici fiyatları arasındaki uçurumun azaltılması için politika ve lojistik önlemlerin önemini bir kez daha ortaya koyduğunu belirtiyor.
