İŞKUR’un “İkiz Dönüşümün İşgücü Piyasasına Etkileri” başlıklı araştırması, dijital ve yeşil dönüşüm süreçlerinin iş gücü piyasasında yol açacağı değişiklikleri ortaya koydu. 17 sektörden 14 binden fazla iş yerinin katılımıyla hazırlanan araştırma, özellikle bazı mesleklerde istihdamın azalabileceğini gösterdi.
İkiz Dönüşüm Nedir?
İkiz dönüşüm, dijital dönüşüm (yeni teknolojilerin iş süreçlerine entegrasyonu) ve yeşil dönüşüm (çevresel sürdürülebilirliğe yönelik uygulamalar) olmak üzere iki boyutlu bir değişim sürecini ifade ediyor. Bu dönüşüm, şirketlerin teknolojik altyapılarını modernleştirmesini ve çevresel etkilerini azaltmalarını hedefliyor.
İşverenlerin Uygulama Düzeyleri Düşük
Araştırma, işverenlerin ikiz dönüşüm uygulamalarında oldukça düşük bir kullanım düzeyine sahip olduğunu gösterdi:
- İşverenlerin %85,9’u dijital ve yeşil dönüşüm uygulamalarını hiç kullanmadığını belirtti.
- Dijital dönüşüm uygulamalarını hiç kullanmayanların oranı %65,6, yeşil dönüşümü hiç uygulamayanların oranı ise %71,8.
- Sadece %0,02’si dijital dönüşümü, %0,3’ü yeşil dönüşümü yüksek düzeyde kullanıyor.
Robotik Kodlama Neredeyse Hiç Kullanılmıyor
Dijital teknolojiler içinde en az kullanılan uygulama ise robotik kodlama oldu. İşverenlerin %98,4’ü bu teknolojiyi hiç kullanmadıklarını ifade etti. Buna karşın, mobil POS, e-imza ve mobil uygulamalar gibi teknolojiler görece daha yaygın.
Yeşil Dönüşüm Uygulamaları Zayıf
Yeşil dönüşümde ise en çok su tasarrufu, plastik azaltımı ve atık ayrıştırma gibi temel uygulamalar öne çıkıyor. Ancak enerji verimli bina inşası gibi ileri düzey çevreci uygulamalar neredeyse hiç kullanılmıyor (%95,4’lük bir kesim hiç uygulamıyor).
Neden Geçilmiyor?
İkiz dönüşüm uygulamalarını hayata geçirmeyen işletmelere nedenleri sorulduğunda:
- %84,4’ü dönüşüme ihtiyaç duymadığını söyledi.
- Teknik bilgi eksikliği (%13,1) ve altyapı yetersizliği (%11,1) diğer önemli nedenler arasında.
- En büyük engeller ise maliyet, değişime direnç ve nitelikli personel eksikliği.
Hangi Meslekler Riskte?
İşverenler, ikiz dönüşümün artmasıyla bazı mesleklerde istihdamın azalacağını öngörüyor:
- Büro işçisi
- Satış danışmanı/uzmanı
- Beden işçisi (yükleme-boşaltma)
- Muhasebe elemanı
- Abone işleri memuru
Hangi Mesleklere Talep Artacak?
Dönüşümle birlikte bazı mesleklerde talebin artması bekleniyor:
Dijital dönüşüm kapsamında:
- Yazılım mühendisi
- Yapay zeka mühendisi
- Veri analisti
Yeşil dönüşüm kapsamında:
- Çevre mühendisi
- Enerji uzmanı
- Geri dönüşüm işçisi
Yeni Çağın Becerileri
İkiz dönüşüm sürecinde öne çıkacak beceriler arasında:
- Dijital okuryazarlık
- Esneklik ve adaptasyon
- Analitik düşünme
- Geri dönüşüm farkındalığı
- İkiz dönüşüm farkındalığı
Öneriler ve Politika Tavsiyeleri
İŞKUR raporunda, sürece adaptasyonun hızlandırılması için şu önerilerde bulunuldu:
- Kamu-özel sektör işbirlikleriyle eğitim, seminer ve dijital platformlar geliştirilmeli.
- Kamu kurumları örnek uygulamalarla özel sektöre öncülük etmeli.
- Eğitim müfredatları dönüşüme uyumlu şekilde güncellenmeli.
- Proje bazlı teşvik ve destek mekanizmaları oluşturulmalı.
- Mevcut iş gücünün becerileri dönüşüme göre yeniden şekillendirilmeli.
Değerlendirme
İŞKUR’un bu kapsamlı araştırması, Türkiye’de ikiz dönüşüme geçiş sürecinin henüz başlangıç aşamasında olduğunu gösteriyor. Ancak dönüşümün iş gücü piyasasında yaratacağı etkiler göz ardı edilemeyecek kadar büyük. Özellikle düşük vasıflı işlerde istihdam kaybı yaşanabileceği gibi, yüksek beceri gerektiren teknoloji ve çevre odaklı mesleklerde yeni fırsatlar doğacak.
Sonuç olarak, dönüşüme zamanında ve stratejik bir şekilde adapte olmak, hem işverenler hem de çalışanlar için hayati öneme sahip.
