Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Mayıs 2025 dönemine ait dış ticaret endekslerini açıkladı. Verilere göre, ihracat birim değer endeksi yıllık bazda artarken, ithalat birim değer endeksi geriledi. Bu gelişmeler, dış ticaret haddinin de Türkiye lehine iyileştiğini gösterdi.
İhracat Birim Değer Endeksi %3,1 Yükseldi
Mayıs ayında ihracat birim değer endeksi geçen yılın aynı ayına göre %3,1 artış kaydetti. Sektörel bazda değerlendirildiğinde:
- Gıda, içecek ve tütünde artış %10,5
- Ham maddelerde (yakıt hariç) %5,8
- İmalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) %3,2 olarak gerçekleşti.
Buna karşılık, yakıtlarda birim değer %16,3 gerileyerek dikkat çekici bir düşüş yaşadı.
İhracat Miktar Endeksi Hafif Geriledi
Aynı dönemde ihracat miktar endeksi yıllık bazda %0,5 azaldı. Alt kalemlerde ise şu değişimler görüldü:
- Gıda, içecek ve tütünde %9,5,
- Ham maddelerde %4,9,
- Yakıtlarda %8,9 oranında azalış yaşanırken,
- İmalat sanayinde %2,7 artış kaydedildi.
İthalat Birim Değer Endeksi %0,3 Düştü
İthalat tarafında ise birim değer endeksi yıllık %0,3 oranında geriledi. Sektörel bazda değişimler şöyle oldu:
- Gıda, içecek ve tütünde %18,9 artış,
- İmalat sanayinde %0,1,
- Yakıt ürünlerinde %14,4,
- Ham maddelerde %1,1 düşüş kaydedildi.
İthalat Miktar Endeksi Yükseldi
Mayıs ayında ithalat miktar endeksi yıllık %2,9 arttı. Alt detaylar ise şu şekilde gerçekleşti:
- Gıda, içecek ve tütünde %6,7 azalış,
- Ham maddelerde %2,2 düşüş,
- Yakıtlarda %3,7 gerileme olurken,
- İmalat sanayinde %4,8 artış gözlendi.
Mevsim ve Takvim Etkilerinden Arındırılmış Veriler
- İhracat miktar endeksi, nisanda 143,7 seviyesindeyken mayısta %12,6 artışla 161,8’e yükseldi.
- Takvim etkisinden arındırılmış yıllık bazda ise ihracat endeksi %3,6 artarak 164,3 oldu.
İthalat tarafında ise:
- Nisan ayında 138 olan ithalat miktar endeksi, mayısta %6,6 düşüşle 128,8’e geriledi.
- Geçen yıl mayıs ayında 122,5 olan ithalat endeksi, bu yıl %9,5 artarak 134,1 seviyesine çıktı.
Dış Ticaret Haddi Türkiye Lehine Yükseldi
İhracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan dış ticaret haddi, Mayıs 2024’te 86,2 iken, bu yıl aynı dönemde 2,9 puanlık artışla 89,1’e yükseldi. Bu, ihracatın ithalata göre daha değerli hale geldiğini göstererek Türkiye lehine olumlu bir tablo çizdi.
Genel tabloya bakıldığında, Türkiye’nin ihracat birim değerindeki artış ve ithalat birim değerindeki hafif düşüş, dış ticaret haddini olumlu etkileyerek ekonominin döviz kazandırıcı tarafını güçlendirdi. Bununla birlikte miktar endekslerinde bazı kalemlerde düşüş olması, küresel talep daralmaları veya iç üretim kaynaklı gelişmelerle ilişkili olabilir. Dış ticaret dengesinin sürdürülebilir bir şekilde gelişebilmesi için ihracatta miktar bazında da yükselişin devam etmesi önem taşıyor.
