Yatırım dünyasında en çok sorulan soru genellikle “Bu hisse alınır mı?” olur. Ancak gerçek fark yaratan soru çoğu zaman göz ardı edilir: “Bu hisse ne zaman satılır?” Bu sorunun cevabı, yatırımın kaderini belirler. Çünkü kâr etmek yalnızca doğru hisseyi almakla değil, onu doğru zamanda satmakla da mümkündür. Bu konuda yatırım efsanesi Mark Mobius’un yaklaşımı, hem disiplinli hem de ilham vericidir.
Mobius’a göre satış, sadece kâr alma değil; sistematik bir stratejinin parçasıydı. Satışı tetikleyen üç temel işaret vardı ve bu işaretleri görmezden gelmek, yatırımcının büyük bedeller ödemesine yol açabilirdi.
1. Yönetim Bozuluyorsa, Hisseyi Terk Et
Mobius, şirketleri sadece finansal tablolarla değil, yönetimsel bütünlükle değerlendirirdi. Ona göre, ani üst düzey ayrılıklar, yönetim değişikliklerinin sıklaşması ya da şeffaflığın azalması, şirketin ruhunun zedelendiğini gösterirdi. “Kötü yönetim, iyi iş modelini bozar” sözü, onun en sık tekrarladığı prensiplerden biriydi. Çünkü bir şirketin uzun vadeli başarısı, sadece rakamlara değil, o rakamların ardındaki insanlara bağlıydı.
2. Şirketin Direnci Zayıflıyorsa, Fiyat Geçici Olabilir
Faaliyet kârlılığı düşüyorsa ve şirket bunu açıklayamıyorsa, nakit akışı zayıflamışsa, sermaye harcamaları erteleniyorsa… Bunlar Mobius’un “yapısal zayıflık” olarak gördüğü göstergelerdir. Ona göre fiyat geçiciydi ama yapı kalıcıydı. Ve yatırım, fiyatlara değil yapıya yapılmalıydı. Geçici düşüşler yatırımcının sabrını test edebilirdi ama yapısal bir çözülme varsa, satış kaçınılmazdı.
3. Piyasa Aşırı Fiyatlamışsa, Uzaklaşmak Gerekebilir
Mobius, “En iyi şirket bile, abartılı fiyatla kötü bir yatırım olur” derdi. Hisse fiyatı şirketin gerçek değerinin çok üzerine çıktıysa, artık hikâye bitmiş demekti. Yatırımcının duygusu, analitik aklın önüne geçtiğinde, bu bir doygunluk sinyaliydi. Ona göre hikâyeye değil, sağlam temellere yatırım yapılmalıydı.
Mobius’un Satış Felsefesi Ne Öğretiyor?
Satış bir panik hareketi değil, stratejik bir ayrılıktır. Geçmişe takılmak değil, geleceğe yönelmek gerekir. Mobius’un şu sözü, bu felsefeyi özetler: “Kârla ayrılmak, pişmanlıkla kalmaktan iyidir.” Bu bakış açısı, duygusal bağlılığı değil, rasyonel yönetimi öne çıkarır.
Yatırımcılar olarak kendi portföyümüzde de bu prensipleri uygulayabiliriz:
- Yönetim değişimlerini ve bağımsız denetim raporlarını düzenli izlemek
- Sadece fiyata değil, nakit üretimi ve kârlılık gibi direnç göstergelerine dikkat etmek
- Hedef fiyatlara ulaşılınca, hâlâ yükseliş potansiyeli olup olmadığını sorgulamak
- Herkesin aynı hisseye yöneldiği dönemlerde temkinli olmak
Mobius ve Türkiye
Mark Mobius, Türkiye’ye her zaman gelişmekte olan piyasalar arasında özel bir yer ayırmıştır. Özellikle 1990’lı yıllardan itibaren Türkiye borsasındaki birçok şirketin değerlenmesinde etkisi olmuştur. Altyapı, bankacılık, sanayi ve perakende sektörlerinde çeşitli yatırımlar yapmış, Türk şirketlerini yakından takip etmiştir. Türkiye’nin genç nüfusu, bölgesel konumu ve büyüme potansiyeli, onu uzun vadeli bir yatırım olarak görmesine neden olmuştur.
Mobius’un yatırım kariyerinde en belirgin olan şey, disiplinli ve prensiplere dayalı bir stratejiyi asla terk etmemesiydi. Ona göre yatırım bir giriş değil, aynı zamanda bir ayrılış sanatıdır.
Her Girişin Bir Çıkışı Vardır
Yatırımda başarı yalnızca kazançlı pozisyonlar almakla değil, zamanında ve bilinçli şekilde bu pozisyonlardan ayrılmakla da ilgilidir. Mobius’un yaklaşımı, bize sadece hisseleri nasıl alacağımızı değil, ne zaman ve neden satmamız gerektiğini de öğretir.
Duyguların değil verilerin konuştuğu, fiyatın değil değerin izlenmesi gerektiği bir yatırım yaklaşımı… Satış kararı da en az alış kararı kadar önemliyse, Mobius’un bakış açısı her yatırımcı için yol gösterici bir pusula olabilir.
