Firmaların Net Döviz Açığı Mayısta 176,2 Milyar Dolara Yükseldi
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından yayımlanan Mayıs 2025 verilerine göre, finansal kesim dışındaki firmaların net döviz pozisyonu açığı bir önceki aya göre 2 milyar 67 milyon dolar artarak 176 milyar 233 milyon dolara ulaştı. Bu artış, hem döviz varlıklarındaki sınırlı yükselişe hem de yükümlülüklerdeki hızlı artışa bağlı olarak gerçekleşti.
Varlıklardaki Artış Sınırlı Kaldı
Mayıs ayında firmaların döviz varlıkları toplamda 1 milyar 300 milyon dolar arttı. Alt kalemler incelendiğinde:
- İhracat alacakları: 937 milyon dolar artış
- Türev varlıklar: 716 milyon dolar artış
- Yurt dışına doğrudan sermaye yatırımları: 669 milyon dolar artış
- Menkul kıymetler: 58 milyon dolar artış
Buna karşılık, yurt içi bankalardaki döviz mevduatları ise 1 milyar 80 milyon dolar azaldı.
Yükümlülüklerde Hızlı Yükseliş
Döviz yükümlülükleri Mayıs ayında 3 milyar 367 milyon dolar arttı. Alt kalemlerdeki gelişmeler şu şekilde:
- Yurt dışından sağlanan nakdi krediler: 1 milyar 434 milyon dolar artış
- Yurt içinden sağlanan nakdi krediler: 1 milyar 205 milyon dolar artış
- İthalat borçları: 431 milyon dolar artış
- Türev yükümlülükler: 296 milyon dolar artış
Vade Yapısı: Kısa Vadeli Kredilerde Karmaşık Görünüm
Yükümlülüklerin vade yapısına bakıldığında, yurt içinden sağlanan kısa vadeli krediler 488 milyon dolar azalırken, uzun vadeli krediler 1 milyar 693 milyon dolar arttı.
Yurt dışından sağlanan kredilerde ise:
- Kısa vadeli krediler: 4 milyar 159 milyon dolar artış
- Uzun vadeli krediler: 2 milyar 294 milyon dolar azalış
Bu veriler, firmaların özellikle kısa vadeli borçlanmaya yöneldiğini ortaya koyuyor. Bu da dış finansman kaynaklarına olan kısa vadeli bağımlılığın arttığını gösteriyor.
Kısa Vadeli Döviz Pozisyonu Eridi
Mayıs 2025 itibarıyla:
- Kısa vadeli döviz varlıkları: 137 milyar 506 milyon dolar
- Kısa vadeli döviz yükümlülükleri: 129 milyar 624 milyon dolar
- Kısa vadeli net döviz fazlası: 7 milyar 882 milyon dolar
Bu fazlalık, Nisan ayına göre 3 milyar 308 milyon dolar azaldı. Kısa vadeli yükümlülüklerin toplam yükümlülükler içindeki payı ise yüzde 38 seviyesinde gerçekleşti.
Kısa Vadeli Kırılganlık Artıyor
Net döviz pozisyonundaki bu bozulma, Türkiye’de finansal olmayan sektörün kur riski karşısında daha kırılgan hale geldiğini gösteriyor. Kısa vadeli döviz yükümlülüklerindeki artış, borç çevirme maliyetlerini artırabilirken, bu durum şirket bilançolarında baskı yaratabilir.
Özellikle küresel faizlerin yüksek seyrettiği ve finansmana erişimin zorlaştığı bir ortamda, firmaların artan döviz açığı hem kur dalgalanmalarına açık pozisyon yaratmakta hem de finansal istikrar açısından dikkatle izlenmesi gereken bir risk alanı oluşturmaktadır.
