Elliott Dalga Teorisi, finansal piyasalarda fiyat hareketlerinin tahmin edilmesi amacıyla geliştirilen en ünlü teknik analiz yöntemlerinden biridir. Ralph Nelson Elliott tarafından 1930’lu yıllarda ortaya konulan bu teori, piyasa fiyatlarının belirli bir dalga yapısı içinde hareket ettiğini savunur. Elliott’a göre piyasalar kaotik görünse de aslında belirli bir doğa yasasına uygun olarak dalgalar halinde hareket eder. Bu makale, Elliott Dalga Teorisi’nin temel yapı taşlarını, kurallarını ve yatırımcılar için önemli kılavuzlarını detaylı şekilde incelemektedir.
1. Elliott Dalga Teorisi’nin Temelleri
1.1 Dalga Yapısı
Elliott’a göre piyasalardaki fiyat hareketleri iki ana dalga tipiyle oluşur:
- İtki (Impulse) Dalgaları: Ana trend yönünde hareket eden 5 dalgalık yapıdır.
- Düzeltme (Corrective) Dalgaları: Ana trendin tersine hareket eden 3 dalgalık yapıdır.
Bu şekilde temel bir 5-3 dalga döngüsü meydana gelir. Uzun vadede bu yapılar iç içe geçerek daha büyük dalga yapıları oluşturur. Böylece piyasa hareketleri fraktal özellik gösterir.
2. Elliott Dalga Teorisi’nin Kuralları
Elliott Dalga sayımında uyulması zorunlu üç temel kural vardır. Bunlar:
2.1 Birinci Dalga Kuralı
- Dalga 2, hiçbir zaman Dalga 1’in başlangıç seviyesinin altına (yükselen trendde) düşemez.
2.2 İkinci Dalga Kuralı
- Dalga 3, genellikle en kısa dalga olamaz. Çoğu durumda en uzun dalgadır.
2.3 Üçüncü Dalga Kuralı
- Dalga 4, hiçbir zaman Dalga 1’in fiyat alanına giremez. (Yani, Dalga 1’in zirvesi ile Dalga 2’nin dip seviyesi arasındaki bölge Dalga 4 tarafından ihlal edilemez.)
Bu kurallar ihlal edilirse dalga sayımı hatalı demektir ve yeniden yapılandırılmalıdır.
3. Elliott Dalga Teorisi’nin Kılavuz İlkeleri (Guidelines)
Kurallar kadar katı olmayan, ancak çoğu durumda gözlemlenen bazı kılavuz ilkeler (guidelines) de vardır:
- Dalga 3 çoğunlukla en güçlü ve hacimli dalgadır. Haber akışlarının, piyasa algısının en yoğun olduğu evredir.
- Dalga 2 genellikle Dalga 1’in %50 – %61,8 oranında Fibonacci geri çekilmesini yapar.
- Dalga 4 çoğu zaman Dalga 3’ün %38,2 seviyesine kadar bir düzeltme yapar.
- Dalga 5, bazen “uzama” (extension) gösterebilir ve beklentilerin ötesinde uzayabilir.
- Alternation (değişkenlik) ilkesi: Eğer Dalga 2 keskin bir geri çekilme yaptıysa Dalga 4 daha yatay konsolidasyon şeklinde olur; tersi durumda ise tam zıttı gözlenir.
- Dalgaların zaman uyumu: Çoğu zaman Dalga 2 daha kısa sürerken Dalga 4 daha uzun zaman alır.
4. Elliott Dalga Türleri ve Formasyonları
4.1 İtki Dalgası (5 Dalga)
- Dalga 1: Yeni trendin başlangıcı.
- Dalga 2: İlk geri çekilme.
- Dalga 3: En güçlü yükseliş (veya düşüş).
- Dalga 4: Daha yatay veya karmaşık düzeltme.
- Dalga 5: Son yükseliş/düşüş hareketi. Ardından daha büyük bir düzeltme başlar.
4.2 Düzeltici Dalga (3 Dalga)
- Zigzag (5-3-5): Sert ve derin geri çekilme. A dalgası 5, B dalgası 3, C dalgası tekrar 5 dalga yapısındadır.
- Flat (3-3-5): Daha yatay, sıkışık hareket.
- Üçgen (3-3-3-3-3): Simetrik, yükselen, alçalan veya genişleyen şekilde olabilir.
5. Fibonacci ile Elliott Dalga İlişkisi
Elliott Dalga sayımları çoğu zaman Fibonacci oranlarıyla desteklenir. Örneğin:
- Dalga 2 genellikle Dalga 1’in %50 veya %61,8’ine kadar geri çekilir.
- Dalga 3 genelde Dalga 1’in %161,8 uzantısı kadar hedef verir.
- Dalga 5, çoğunlukla Dalga 1 kadar veya %61,8 uzantısı kadar hareket eder.
- Düzeltmelerde C dalgası, A dalgasının %100 veya %161,8 katı olabilir.
Bu ilişkiler yatırımcılara potansiyel hedef ve durak noktaları konusunda ipuçları sunar.
6. Elliott Dalga Analizi Nasıl Yapılır?
6.1 Adım Adım Özet
✅ Trend yönünü belirle (ana trend yukarı mı aşağı mı?).
✅ Grafik üzerinde büyük dalgaları (örneğin haftalık) say.
✅ Daha sonra günlük veya 4 saatlik gibi alt zaman dilimlerinde detaylı say.
✅ Dalga kurallarına uyumunu kontrol et.
✅ Fibonacci seviyeleri ile potansiyel geri çekilme ve hedefleri belirle.
✅ Stop-loss noktalarını kurallara dayalı yerleştir.
7. Avantajlar ve Zorluklar
| Avantajlar | Zorluklar |
|---|---|
| Piyasa hareketlerinin yapısal analizini sağlar. | Subjektif yorum riski taşır. |
| Risk-getiri oranlarını netleştirmeye yardım eder. | Tecrübeli göz gerektirir. |
| Fibonacci ile kombin edildiğinde hedef sağlar. | Karmaşık formasyonlar kafa karıştırabilir. |
8. Değerlendirme: Elliott Dalga Teorisi’ni Doğru Kullanmak
Elliott Dalga Teorisi, yalnızca bir grafik üzerinde dalga saymak için değil; piyasaların psikolojik döngülerini anlamak için güçlü bir araçtır. Ancak mükemmel değildir ve destekleyici diğer analiz araçları (hacim analizi, momentum göstergeleri, temel analiz) ile birleştirildiğinde daha güvenilir hale gelir.
Bu yöntemi başarıyla uygulamak için sürekli pratik yapmak, farklı piyasa senaryolarını gözlemlemek ve disiplinli kalmak kritik öneme sahiptir.
