Borsada işlem gören bir hissenin yüzde 50 değer kaybettiğini görmek, birçok yatırımcı için ya büyük bir panik ya da büyük bir fırsat anlamına gelir. Ancak bu noktada önemli olan, bu düşüşü nasıl değerlendirdiğinizdir. Ünlü yatırımcı Mark Mobius, bu tür sert düşüşlerde hemen alıma geçmezdi. Onun yaklaşımı, yalnızca ucuz gözüken hisselere yatırım yapmak değil; doğru zamanda, doğru yapıya ortak olmaktı. Bu yaklaşım, yatırımcılara düşüşlerde soğukkanlı kalmayı ve fırsatları daha objektif değerlendirmeyi öğretiyor.
Mobius’un yatırım felsefesinin temelinde, piyasaya değil veriye kulak vermek vardı. Bir şirketin hisse fiyatı sert düşüş yaşadığında, bu düşüşün ardındaki gerçek nedenleri anlamak için şu üç temel soruya cevap arardı:
İlk olarak, toparlanma sinyalleri aranmalıydı. Mobius, bir krizin tam ortasında yatırım yapmazdı. Çünkü o, krizin içinde neyin kalıcı, neyin geçici olduğunu ayırt etmenin zor olduğunu iyi bilirdi. Bunun yerine, dönüş başlamışsa yani ekonomi netleşmeye başlamışsa, yatırımcı güveni geri dönüyorsa ve makroekonomik göstergelerde iyileşme emareleri gözleniyorsa harekete geçerdi. Krizin ardından ilk kıpırdanmaları doğru okumak, başarıyı getiren ilk adımdı.
İkinci olarak, şirketin temel yapısı incelenirdi. Bir hissenin fiyatı yüzde 50 düşmüş olabilir ama bu, şirketin iç dinamiklerinin çöktüğü anlamına gelmez. Aksine, çoğu zaman bu tür düşüşler piyasa psikolojisinin ve korkunun sonucudur. Eğer şirketin satışları düzenli seyrediyorsa, nakit akışı güçlü kalmışsa ve borç yapısı sürdürülebilir düzeydeyse bu durum, yatırımcılara ciddi bir fırsat sunar. Mobius için bu tür düşüşler, şirketin sağlam kalabildiğini ispatladığı sürece, stratejik bir giriş noktasıydı.
Üçüncü önemli kriter ise yönetimin duruşuydu. Kriz dönemlerinde suskun kalan ya da sorumluluk almaktan kaçınan yönetim ekipleri, güven kaybına neden olur. Ancak bir şirketin CEO’su veya üst düzey yöneticileri kriz sürecinde şeffaf davranıyor, yatırımcıları bilgilendiriyor ve bir yol haritası ortaya koyuyorsa, bu durum Mobius’a göre bilanço kadar önemlidir. Çünkü liderlik, sadece iyi günlerde değil, zorluk anlarında da yön belirleyebilmelidir.
Bu üç temel prensip, yatırımcılara bir hissede “alım fırsatı” olup olmadığını analiz etmede güçlü bir çerçeve sunar. Piyasada birçok yatırımcı “fiyat” odaklı hareket ederken, Mobius gibi isimlerin “değer ve zamanlama” eksenli stratejileri uzun vadede daha başarılı sonuçlar vermektedir. Kısa vadeli iniş çıkışlara kapılmak yerine, şirketin büyük resmi içinde nerede durduğuna bakmak gerekir.
Bu bakış açısı bize şunu hatırlatır: Borsada fırsat, fiyat düştüğü an değil, değer geri dönmeye başladığı andır. Bunu zamanında fark edenler, yalnızca kazanan değil, sürdürülebilir kazanç elde eden yatırımcılardır.
Bugünün dalgalı piyasalarında yatırım yapmak cesaret kadar akıl da ister. Mobius’un bu sade ama derin yaklaşımı, yatırımcılara hem krizlerde yön bulmayı hem de fırsatı soğukkanlılıkla değerlendirmeyi öğretmeye devam ediyor.
