Finansal piyasalarda fiyat hareketleri sürekli akış hâlinde gerçekleşir. Ancak bazı durumlarda, bir varlığın fiyat grafiğinde iki işlem dönemi arasında fiyatların aniden atlaması sonucu boşluklar (gaps) oluşur. Bu boşluklar, yatırımcıların dikkatle takip ettiği önemli teknik analiz göstergelerindendir.
Boşluklar, piyasadaki arz-talep dengesinin sert bir şekilde değişmesiyle ortaya çıkar ve çoğu zaman haber akışları, ekonomik veriler, şirket haberleri, ani piyasa şokları veya yoğun alım-satım baskısı ile tetiklenir.
Boşlukların (Gap’lerin) Temel Özellikleri
- Bir fiyat boşluğu, bir varlığın açılış fiyatının, önceki kapanış fiyatının oldukça üzerinde veya altında gerçekleşmesiyle oluşur.
- Mum grafikleri üzerinde incelendiğinde, önceki mumun en yüksek seviyesi ile sonraki mumun en düşük seviyesi arasında boşluk bulunur (veya tam tersi).
- Bu boşluklar, yatırımcı psikolojisini ve piyasadaki ani yön değişimlerini yansıtır.
Gap Türleri
Farklı piyasa koşullarında oluşan boşluklar, anlam ve beklenti bakımından farklı kategorilere ayrılır:
1. Ordinari (Common) Gap – Sıradan Boşluk
- Genellikle düşük hacimli işlemler sırasında görülür.
- Kalıcı değildir, kısa sürede fiyat hareketleri ile kapanma eğilimindedir.
- Piyasada trend değişikliğini işaret etmez.
2. Breakaway Gap – Kopma Boşluğu
- Uzun süreli yatay trend veya konsolidasyon döneminden sonra, fiyatın güçlü hacimle bir yöne kırılmasıyla oluşur.
- Yeni bir trendin başlangıcına işaret eder.
- Örneğin, hisse senedi uzun süre 100 TL’de yatay seyrediyorken, önemli bir haber sonrası 110 TL’den açılış yapabilir.
3. Runaway Gap (Measuring Gap) – Devam Boşluğu
- Güçlü bir trendin ortasında oluşur.
- Trendin yönü hakkında güven verici bir sinyaldir.
- Yatırımcıların “treni kaçırma korkusu” ile işleme girmesi sonucu fiyat hareketi ivme kazanır.
4. Exhaustion Gap – Tükeniş Boşluğu
- Trendin sonuna doğru görülür.
- Yatırımcıların aşırı iyimserlik veya kötümserlik içinde alım/satım yapmasıyla fiyatlarda ani sıçrama yaşanır.
- Ancak bu boşluk genellikle trendin sonlandığını ve dönüşün yakın olduğunu işaret eder.
Gap’lerin Kapanması (Gap Filling)
Finans literatüründe sıkça kullanılan bir kavram vardır: “Boşluklar er ya da geç kapanır.”
Bunun nedeni, piyasa dengesinin zamanla yeniden sağlanmasıdır.
- Eğer bir hisse fiyatı ani şekilde yukarı boşluk yapmışsa, ilerleyen günlerde fiyat o seviyelere geri çekilerek boşluğu doldurabilir.
- Ancak her gap mutlaka kapanmaz; özellikle “breakaway” ve “runaway” gap’ler uzun süre kapanmayabilir.
Gap’lerin Yatırım Stratejilerinde Kullanımı
- Gap Trading Stratejileri: Yatırımcılar, oluşan boşluklara göre kısa vadeli al-sat yapabilir.
- Trend Onayı: Breakaway veya runaway gap, yeni trendin başladığını veya devam ettiğini teyit etmek için kullanılır.
- Risk Yönetimi: Tükeniş boşlukları, yatırımcılara trendin sona yaklaştığını ve dikkatli olunması gerektiğini gösterir.
- Destek/Direnç Seviyesi: Gap bölgeleri, teknik analizde çoğu zaman destek veya direnç noktası olarak çalışır.
Gap’lerin Oluşmasına Neden Olan Faktörler
- Şirket Haberleri: Kar açıklamaları, temettü kararları, birleşmeler, iflas haberleri.
- Makroekonomik Veriler: Faiz kararları, enflasyon verileri, istihdam raporları.
- Jeopolitik Gelişmeler: Savaş, yaptırım, siyasi krizler.
- Piyasa Psikolojisi: Yatırımcıların panik alımı veya panik satışı.
- Düşük Likidite: Özellikle küçük ölçekli hisselerde, düşük işlem hacmi boşluklara yol açabilir.
Gap Analizinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Hacim: Boşluğun gücü, oluştuğu sıradaki işlem hacmi ile doğru orantılıdır.
- Trend Bağlamı: Gap’in hangi aşamada oluştuğu önemlidir (başlangıç, devam veya son).
- Kapanma Olasılığı: Yatırımcı stratejisini boşluğun kapanma ihtimaline göre şekillendirmelidir.
Değerlendirme
Boşluklar (gaps), finansal piyasalarda sıkça görülen ve yatırımcılar için hem fırsat hem de risk barındıran fiyat hareketleridir. Doğru analiz edildiğinde, trend başlangıçlarını ve bitişlerini önceden görmek mümkün olabilir. Ancak, her gap aynı anlama gelmez; bu nedenle boşlukların türü, oluştuğu bağlam ve işlem hacmi dikkatle değerlendirilmelidir.
Gap stratejileri, özellikle teknik analiz odaklı yatırımcılar için önemli bir araçtır. Fakat tek başına gap sinyalleriyle işlem yapmak riskli olabilir; mutlaka diğer teknik göstergeler ve temel analizle birlikte kullanılmalıdır.
