Borsa, inişli çıkışlı yapısıyla bir roller coaster’ı andırır. Kimi zaman zirvelere çıkar, kimi zaman dipsiz bir kuyuya düşer gibi hissedersiniz. Ancak unutmayın: Tarih, borsanın uzun vadede hep yükseliş eğiliminde olduğunu gösteriyor. Peki neden her düşüşte panikleriz? Cevap basit: korku ve belirsizlik. Oysa gerçek yatırımcılar için bu düşüşler, portföyünü güçlendirmek adına altın fırsatlara dönüşebilir. Ama nasıl…
1. Paniğin Anatomisi: Neden Düşüşler Korkutur?
Borsa düştüğünde medyada çıkan “Endeks yılın en düşük seviyesinde!” başlıkları, yatırımcıların içgüdüsel olarak “Sat! Kaç!” demesine neden olur. Ancak bu tepki, çoğu zaman kısa vadeli düşüncenin bir sonucudur. Oysa Warren Buffett’ın meşhur sözünü hatırlayın:
“Başkaları açgözlüyken korkmalı, korktuklarında ise açgözlü olmalısınız.”
Düşüşler, disiplinli yatırımcılar için değerli varlıkları ucuz fiyata alma şansıdır. Örneğin, 2008 küresel krizinde hisselerini satanlar, 2009’dan itibaren başlayan ve 10 yıl süren boğa piyasasını kaçırdı. COVID-19 dip noktasında (Mart 2020) hisse alanlar ise bir yılda %100’e varan getiriler elde etti.
2. Tarih Tekerrür Ediyor: Düşüşler Geçicidir
- 2008 Krizi: BIST 100 endeksi bir yılda %60 düştü, ancak 2010’da toparlanmaya başladı.
- 2020 Pandemisi: Endeks iki ayda %35 eridi, ama 18 ayda tüm kayıplar geri alındı.
Bu veriler, dip noktaların aslında yeni bir başlangıç olduğunu gösteriyor. Önemli olan, “Bu sefer farklı mı?” sorusunu sormak yerine, “Hangi sektörler dayanıklı?” diye araştırmak.
3. Fırsatı Yakalamanın 3 Yolu
a) Dip Alımı Yapmak (Buy the Dip):
Kaliteli hisseler düştüğünde, adeta indirime giren bir mağaza gibi düşünün. Örneğin, teknoloji devleri veya temel tüketim şirketleri, krizlerde bile uzun vadede kârlı olabilir. Ancak hangi hisse? sorusunu cevaplamak için şirketlerin nakit akışı, borç durumu ve sektör trendlerini inceleyin.
b) Diversifikasyon: Tek Sepete Yumurta Koymamak
Düşüşten etkilenmemek için portföyünüzü hisse, tahvil, altın ve dövizle çeşitlendirin. Örneğin, 2022’de enflasyon artarken altın yatırımcıları kayıpları hafifletti.
c) Dolar Maliyet Ortalaması (DCA):
Her ay düzenli alım yaparak, düşüşlerde daha fazla hisse edinirsiniz. Bu strateji, dalgalı piyasalarda duygusal kararlardan sizi uzak tutar.
4. Psikolojini Dizginle: ‘Fırsat’ Rolü Yapmak Neden İşe Yarar?
Düşüş anlarında “Fırsat!” diye tekrarlamak, beyninizi korkudan uzaklaştırıp analitik düşünmeye zorlar. Örneğin, Elon Musk’ın SpaceX’i 2008’deki finansal krizde bile yatırım buldu. Çünkü o dönemde bile “Bu bir fırsat” diyenler vardı. Siz de kendinize şunu sorun:
“10 yıl sonra bugün aldığım karar için pişman mı olurum, gurur mu duyarım?”
5. İstisnalara Dikkat! Her Düşüş Fırsat Değildir
Bazı düşüşler, yapısal krizlerin habercisi olabilir. Örneğin:
- Şirket iflas riski taşıyorsa,
- Ülke ekonomisi kronik sorunlarla boğuşuyorsa (yüksek enflasyon, döviz krizi),
- Sektör teknolojik devrimle çöküyorsa (örneğin, kömür şirketleri).
Bu durumlarda “dip alımı” yapmak yerine, portföyü gözden geçirmek daha akıllıcadır.
Son Söz: Soğukkanlılık Kazandırır, Sabır Zengin Eder
Borsa düşüşleri, sınavdan önceki son provalar gibidir. Gerçek yatırımcı, bu anlarda sakin kalıp planını uygular. Unutmayın:
- Araştır,
- Diversifiye et,
- Zamana yay,
- Hisselere değil, ekonomiye inan.
Ve asla unutmayın:
“Borsa, serveti sabırlılara devretme aracıdır.”
Bu köşe yazısı, okuyuculara borsa düşüşlerini bir “kâbus” değil, “test” olarak görmeyi öğütlüyor. Çünkü gerçek fırsatlar, çoğunluğun korktuğu yerde saklıdır.
Çekince
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.
