“Borsa her zaman geleceği satın alır, geçmişi değil” ifadesi, finans dünyasında en çok kullanılan ve en doğru cümlelerden biridir. Çünkü borsa, yalnızca şirketlerin bugünkü durumuna ya da geçmişte elde ettiği kârlarına bakarak fiyatlanmaz; asıl değer, yatırımcıların geleceğe dair beklentilerinde şekillenir. Bir şirketin bilançosu ne kadar güçlü olursa olsun, eğer piyasa onun gelecek dönemlerde büyüme potansiyelini düşük görüyorsa, hisse fiyatları buna göre hareket eder. Aynı şekilde, bugün zarar açıklayan bir şirket bile gelecek için parlak bir hikâye sunuyorsa, yatırımcıların ilgisini çekebilir ve hisseleri yükselebilir.
Borsanın doğasında beklenti vardır. Yatırımcılar, gelecekteki olası kârları bugünden fiyatlamaya çalışır. Örneğin bir teknoloji şirketi yeni bir ürün geliştireceğini açıkladığında, o ürün daha piyasaya çıkmadan hisse fiyatları yükselmeye başlar. Çünkü yatırımcı, gelecekte elde edilecek geliri bugünden satın alır. Tam tersi durumda, kârlı bir şirketin gelecekte rekabet gücünü kaybedeceği öngörülüyorsa, hisseler hızla değer kaybeder. Burada dikkat edilmesi gereken, borsanın hiçbir zaman geriye dönük çalışmamasıdır. Geçmiş kârlar, satışlar ve başarılar elbette önemlidir ama asıl belirleyici olan, bu başarıların devam edip etmeyeceğine dair beklentilerdir.
Bu yüzden yatırımcıların en büyük hatası, yalnızca geçmiş verilerle hareket etmeleridir. Geçmiş, geleceğin ipuçlarını taşısa da tek başına yeterli değildir. Bir şirketin yıllardır düzenli kâr etmesi, gelecekte de aynı performansı göstereceğinin garantisi değildir. Sektörel değişimler, ekonomik dalgalanmalar, teknoloji ve tüketici alışkanlıkları gibi faktörler, geçmişi hızla anlamsız hale getirebilir. Örneğin yıllar boyunca güçlü finansallara sahip olan birçok perakende devi, e-ticaretin yükselişiyle zor durumda kalmıştır. Çünkü piyasa, artık onların geçmişine değil, değişen geleceğine odaklanmıştır.
Aynı durum ülke ekonomileri ve küresel gelişmeler için de geçerlidir. Faiz kararları, enflasyon beklentileri, jeopolitik riskler ve küresel büyüme verileri, borsanın geleceği nasıl fiyatladığının en açık göstergeleridir. Henüz gerçekleşmemiş olaylar, söylentiler ya da beklentiler bile fiyatlara yansır. “Söylentiyle al, gerçekle sat” sözü de bu yüzden anlamlıdır. Yatırımcılar çoğu zaman bir gelişme olmadan önce harekete geçer, olay gerçekleştiğinde ise fiyatların büyük kısmı zaten bunu yansıtmış olur.
Sonuçta borsada başarılı olmanın yolu, geçmiş verileri doğru okumak ama geleceği görebilmektir. Şirketlerin ve piyasaların potansiyelini, risklerini ve fırsatlarını önceden değerlendirebilmek, yatırımcının en büyük avantajıdır. Borsa, hiçbir zaman geçmişte kalmaz; her zaman ileriye bakar. Geçmiş, sadece bir rehberdir ama rotayı çizen şey daima gelecektir. Bu nedenle borsada kazanmak isteyenin, tarihi ezberlemekten çok, geleceği hayal edebilme ve onu analiz edebilme gücüne sahip olması gerekir.
