Uluslararası petrol piyasalarındaki fiyat hareketlilikleri, Türkiye’de akaryakıt fiyatlarını doğrudan etkilemeye devam ediyor. Son dönemde art arda gelen ve özellikle motorin fiyatlarında tarihi seviyelere ulaşan zamların ardından, ibre nihayet indirim yönüne döndü. Yaşanan bu son gelişmeyle birlikte, benzin ve motorin fiyatlarında gece yarısından itibaren geçerli olmak üzere çifte indirim uygulandı. Bu durum, araç sahipleri ve taşımacılık sektörü için bir nebze de olsa maliyet baskısını hafifleten önemli bir gelişme olarak kaydedildi.
Son haftalarda akaryakıt fiyatlarındaki artış serisi, tüketicinin bütçesi üzerinde ciddi bir yük oluşturmuştu. Örneğin, 25 Ekim‘de motorine gelen 3 lira 4 kuruşluk artış, tarihinin en büyük zammı olarak kayıtlara geçmişti. Ardından, 7 Kasım‘da motorin litresi 2 lira 7 kuruş daha artmış; 15 Kasım‘da benzine 1 lira 14 kuruş, 21 Kasım‘da ise 1 lira 84 kuruş zam gelmişti. Bu yoğun zam dönemi, akaryakıt fiyatlarının rekor seviyelere ulaşmasına neden olmuştu.
Ancak, küresel petrol fiyatlarının düşüş eğilimine girmesiyle birlikte fiyat hareketliliği tersine döndü. İndirim rüzgarı ilk olarak 25 Kasım tarihinde motorin fiyatının 2 lira 44 kuruş düşmesiyle başlamıştı. Bu indirimin hemen ardından gelen son gelişmeyle, benzin fiyatlarına 73 kuruş, motorin fiyatlarına ise 2 lira 11 kuruş daha indirim yapıldı. Bu çifte indirim, pompa fiyatlarının bir gecede önemli ölçüde değişmesine ve akaryakıt istasyonlarında tabelaların gece yarısı yeniden düzenlenmesine yol açtı.
Türkiye’de akaryakıt fiyatlarının belirlenmesi, karmaşık ve uluslararası piyasalara bağlı bir süreçtir. Benzin ve motorin fiyatları hesaplanırken; ilk olarak Akdeniz-İtalyan piyasasında yayımlanan günlük CIF Akdeniz ürün fiyatları ve günlük dolar kuru takip edilerek bir Gümrüksüz Rafineri Tavan Satış Fiyatı belirlenir. Bu Gümrüksüz Rafineri Fiyatına, sırasıyla Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) payı eklenir. Böylece KDV hariç rafineri satış fiyatı ortaya çıkar. Son olarak bu fiyata Katma Değer Vergisi (KDV) eklenerek nihai pompa fiyatına ulaşılır. Uluslararası petrol fiyatları ve döviz kurundaki her değişim, belirli bir fiyat değişim farkına ulaştığında, yurt içi akaryakıt fiyatlarına zam veya indirim olarak yansıtılmaktadır. Bu son indirimler, küresel ham petrol fiyatlarındaki düşüşün ve muhtemelen döviz kurundaki görece istikrarın bir sonucu olarak görülmektedir. Tüketiciler, akaryakıt fiyatlarındaki bu olumlu hareketliliğin devam etmesini umut ederken, piyasa gözlemcileri ise uluslararası gelişmelerin yakından takip edileceğini belirtiyor.
