Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Eylül 2025 dönemine ilişkin finansal kesim dışındaki firmaların döviz varlık ve yükümlülük verilerini açıkladı. Son dönemde kur istikrarındaki görece sakin seyir ve firmaların bilançolarını güçlendirmeye dönük adımları, döviz pozisyonuna olumlu yansıdı. Verilere göre firmaların net döviz pozisyonu açığı bir önceki aya kıyasla 979 milyon dolar gerileyerek 182,37 milyar dolara indi. Böylece firmalar, döviz pozisyonlarını sınırlı da olsa güçlendirmiş oldu.
Eylül ayında firmaların döviz varlıklarında 3,37 milyar dolarlık artış görülürken, yükümlülüklerdeki yükseliş 2,39 milyar dolarla daha sınırlı kaldı. Bu dengenin yarattığı fark net açığın azalmasına katkı verdi. Döviz varlıklarında en belirgin yükseliş bankalardaki mevduatlarda gerçekleşti. Yurt içi bankalardaki döviz mevduatı bir ayda 2,1 milyar dolar artış kaydetti. Firmaların yurt dışı doğrudan sermaye yatırımlarında 850 milyon dolarlık yükseliş, küresel açılım iştahının devam ettiğine işaret etti. Türev varlıklar ve menkul kıymetlerde de artış gözlenirken, ihracat alacaklarındaki 342 milyon dolarlık düşüş toplam varlık artışını sınırlandırdı.
Yükümlülük tarafında ise nakdi krediler başı çekti. Yurt içinden sağlanan nakdi krediler 2,14 milyar dolar yükselirken, yurt dışı kaynaklı nakdi kredilerde 552 milyon dolarlık artış yaşandı. Türev yükümlülüklerdeki yükseliş de toplam yükümlülükleri yukarı çekerken, ithalat borçlarının 691 milyon dolar azalması firmaların kısa vadeli borç yönetimindeki temkinli stratejilerine işaret etti. Buna rağmen yükümlülüklerdeki toplam artış 2,389 milyar dolara ulaştı.
Verilerin en dikkat çekici kısmı ise kısa vadeli döviz pozisyonunda yaşanan iyileşme oldu. Kısa vadeli döviz varlıklarının 140,99 milyar dolara çıkması, yükümlülüklerin ise 131,91 milyar dolar seviyesinde kalmasıyla kısa vadeli net döviz pozisyonu fazlası 9,08 milyar dolara yükseldi. Bu rakam bir ayda 2,269 milyar dolarlık artış anlamına geliyor ve firma bilançolarının kısa vadeli risklere karşı daha korunaklı hale geldiğini gösteriyor. Kısa vadeli yükümlülüklerin toplam yükümlülükler içindeki payının yüzde 37 seviyesinde olması, borçlanmanın vade yapısında dengeli bir görünüm sunuyor.
Bu gelişmeler, firmaların döviz açık pozisyonu riskini azaltmaya devam ettiğini, özellikle kısa vadeli döviz likiditesini güçlendirme yönünde adımlar attığını ortaya koyuyor. Ekonomide belirsizliklerin azaldığı, ihracatta toparlanmanın sürdüğü ve finansal istikrar politikalarının etkili olduğu dönemlerde firma bilançolarının dövize karşı daha dayanıklı hale geldiği biliniyor. Eylül 2025 verileri de bu eğilimi destekler nitelikte. Bununla birlikte, net döviz pozisyonu açığının hâlâ oldukça yüksek seviyelerde bulunması, firmaların kur riskine karşı temkinli olmaya devam etmesi gerektiğini gösteriyor.
