Borsa, yatırımcılara şirketlerin büyümesinden pay alma fırsatı sunan bir sistemdir. Ancak her yatırım fırsatı gibi, burada da risk vardır. Şirketlerin bir kısmı yıllar içinde büyüyüp değerini katlarken, bazıları ise yanlış yönetim, ekonomik kriz veya sektör daralması gibi nedenlerle zor duruma düşebilir. Peki bir şirket borsada işlem görürken iflas ederse, yani “batarsa” ne olur?
Öncelikle, bir şirketin borsada işlem görüyor olması onu iflasa karşı koruyan bir zırh haline getirmez. Borsa, yalnızca o şirketin hisselerinin alınıp satılabildiği bir platformdur. Şirketin finansal sağlığı, kazanç durumu ve borç yapısı, borsadan bağımsız olarak şekillenir. Eğer bir şirket borçlarını ödeyemez hale gelir, faaliyetlerini sürdüremez ve mahkemeye konkordato ya da iflas başvurusu yaparsa, yatırımcılar açısından ciddi sonuçlar doğar.
İflas durumunda, şirketin hisseleri genellikle borsadan çıkarılır. Bu, “borsa kotundan çıkarılma” veya “işlem sırasının kapatılması” şeklinde olur. Hisseler artık alınıp satılamaz, yani yatırımcı elindeki payları nakde çeviremez. Şirketin iflas süreci mahkeme gözetiminde ilerler. Bu aşamada şirketin varlıkları, borçları ödenmek üzere satılır. Ancak unutulmamalıdır ki, yatırımcılar yani hissedarlar, alacak sıralamasında en son sıradadır. Önce vergi borçları, ardından çalışan ücretleri ve tedarikçi alacakları ödenir. En sonda kalan kısım, eğer varsa, hissedarlara pay edilir. Çoğu durumda bu aşamaya gelindiğinde, yatırımcılara düşen pay sıfır olur.
Bazı durumlarda ise şirket tamamen batmadan, yeniden yapılandırmaya gidebilir. Yani borçlarını erteleyip faaliyetlerini devam ettirmek için konkordato ilan eder. Bu süreçte şirketin hisseleri genellikle geçici olarak borsada işlemden men edilir. Eğer toparlanma sağlanırsa, tekrar işlem görmeye başlayabilir. Ancak bu tür durumlarda bile hisse fiyatı büyük oranda düşmüş olur, çünkü yatırımcı güveni sarsılmıştır.
Bir şirketin batışı sadece yatırımcıyı değil, çalışanlarını, tedarikçilerini ve sektörünü de etkiler. Özellikle büyük ölçekli şirketlerin çöküşü, zincirleme ekonomik etkiler yaratabilir. Bu nedenle yatırımcıların hisse senedi alırken sadece fiyatına değil, şirketin bilanço yapısına, kârlılığına, borç oranına ve yönetim kalitesine dikkat etmesi gerekir.
Sonuç olarak, borsada bir şirketin batması, yatırımcı açısından çoğu zaman sermayenin tamamen yok olması anlamına gelir. Bu risk, borsanın doğasında vardır. Ancak iyi analiz, doğru zamanlama ve çeşitlendirilmiş bir portföy ile bu riskler en aza indirilebilir. Borsa sadece kazanç değil, aynı zamanda bilinçli bir risk yönetimi alanıdır. Şirketler yükselebilir, büyüyebilir ya da batabilir; önemli olan yatırımcının olası her senaryoya hazır olmasıdır.
