Borsa İstanbul’un bir huyu vardır; ne zaman bir şey olması gerekiyorsa tam tersini yapar. Filistin’de ateşkes olur, borsa düşer. Erdoğan Trump’la görüşür, borsa düşer. Faiz iner, borsa yine düşer. Yabancı yatırımcı gelir, düşer. Yerli yatırımcı alır, düşer. Yerli kurumsal destek verir, düşer. Yani kısaca, borsa bu ülkede meteoroloji gibidir: “Hava güneşli ama dışarı çıkmayın, yağmur yağabilir.”
Bir ekonomide normal şartlarda borsayı yukarı taşıması beklenen ne varsa bizde tam tersi sonuç verir. Çünkü burada ne bilanço, ne faiz, ne jeopolitik gelişme, ne de yatırımcı davranışı tek başına işe yarar. Bu borsa, matematikten çok psikolojiyle, analizden çok mizahla, grafiklerden çok sabırla yönetilir.
Borsanın bir başka kuralı da şudur: Ne zaman herkes “bu borsadan bir şey olmaz” derse, işte o zaman işler değişmeye başlar. Çünkü piyasa, umutların bittiği yerden doğar. Yıllardır aynı sahne: Halk malı satar, borsa dip yapar, sonra yavaş yavaş tırmanır. Birileri sessiz sedasız toplar. Sonra bir gün endeks pat diye fırlar. Herkesin umudu yeşerdiği an, çoktan mal tepelerde onlara bırakılmıştır.
Faiz indirimi olur, “borsa uçacak” denir. Olmaz. Faiz artırımı olur, “borsa çökecek” denir. Çökmez. Aslında borsada “şu olursa bu olur” diye bir kural yoktur. Sadece olma ihtimali yüksek senaryolar vardır. Ama bu ülkede yüksek ihtimaller bile ironik bir şekilde hep farklı sonuçlar doğurur. Çünkü bizde piyasa da, yatırımcı da, beklenti de inatçıdır.
Bu borsa bir gün yükselecek elbet. Ama o gün televizyonda borsa konuşulmayacak, sosyal medyada endeks grafiği paylaşılmayacak, kahvede “şu hisse uçacak” muhabbeti yapılmayacak. O gün herkes umudu kesmiş olacak. Kimsenin ilgilenmediği, kimsenin “gel gel” yapmadığı bir dönemde endeks sessizce tırmanmaya başlayacak. Ve ironik bir şekilde kimse o yükselişe inanmayacak.
İşte o zaman yine aynı döngü başlayacak. Fiyatlar iyice yükselince panikle geri giren yatırımcılar “bu kez farklı” diyecek. Ama değişmeyen tek şey, malın yine bir yerlerde birilerinin kucağına bırakılacağı gerçeği olacak.
Borsada kazanmanın tek bir formülü var: Alıp beklemek. Panik yapmadan, gelen giden haberlere kapılmadan. Çünkü bu piyasa yatırımcıyı değil, sabredenleri ödüllendirir.
Borsa ne zaman yükselecek diye soruyorsan, cevabı basit: Sen sormayı bıraktığında.
