Finansal piyasalarda teknik analiz yöntemleri arasında kendine özgü bir yere sahip olan Gann analizleri, özellikle uzun vadeli trendleri, fiyat-zaman ilişkilerini ve dönüş noktalarını öngörmekte kullanılan güçlü bir araçtır. Amerikalı trader William Delbert Gann (1878–1955) tarafından geliştirilen bu yöntem, sadece fiyat hareketlerine değil, aynı zamanda zaman faktörüne de önem vermesiyle diğer teknik analiz yöntemlerinden ayrılır. Gann analizlerinin en bilinen araçları arasında Gann açıları, Gann kareleri (Square of Nine), Gann fanları ve zaman döngüleri yer alır.
Gann Teorisinin Temelleri
Gann, finansal piyasaların yalnızca arz-talep dengesiyle değil, aynı zamanda geometri, matematiksel oranlar ve doğa döngüleri ile de hareket ettiğini savunuyordu. Ona göre fiyat ve zaman arasındaki ilişki belirli oranlar dahilinde ölçülebilir ve bu oranlar sayesinde gelecekteki olası dönüş seviyeleri tahmin edilebilir.
Gann’ın temel prensiplerinden bazıları şunlardır:
- Fiyat ve zaman eşit derecede önemlidir.
- Trendler belirli açılarla hareket eder.
- Geçmişte oluşan döngüler, gelecekte de tekrar eder.
- Önemli fiyat seviyeleri, geometrik oranlarla hesaplanabilir.
Gann Açılarının (Gann Angles) Mantığı
Gann açıları, fiyat hareketlerini geometrik bir bakış açısıyla yorumlamaya dayanır. Bir grafik üzerinde belirli bir dip veya tepe noktadan çizilen açılar, fiyatın ilerleyen dönemlerde karşılaşabileceği destek ve direnç seviyelerini gösterir.
Gann’ın en ünlü açısı 1×1 açısı (45°) olarak bilinir. Bu açı, bir birim fiyat hareketine karşılık bir birim zaman hareketi anlamına gelir. Yani fiyatın, zamanla dengeli bir şekilde yükselip alçaldığı trend çizgisidir.
Başlıca Gann açıları şunlardır:
- 1×8 (82,5°) → Çok dik bir yükseliş trendi, genellikle sürdürülemez.
- 1×4 (75°) → Güçlü yükseliş trendi.
- 1×3 (71,25°) → Yukarı yönlü güçlü hareket.
- 1×2 (63,75°) → Yükseliş trendinde güçlü destek.
- 1×1 (45°) → Orta vadeli dengeli trend.
- 2×1 (26,25°) → Yükselişin yavaşladığı trend.
- 3×1 (18,75°) → Daha zayıf yükseliş.
- 4×1 (15°) → Düşüş eğilimine yaklaşan zayıf yükseliş.
- 8×1 (7,5°) → Yatay trende çok yakın, piyasanın durgun olduğu görünüm.
Bu açıların her biri, fiyat hareketleri için potansiyel destek ve direnç çizgileri oluşturur.
Gann Fanı (Gann Fan)
Gann açıları genellikle bir arada kullanılarak Gann fanı adı verilen analiz aracını oluşturur. Bir dip veya tepe noktasından yukarıya ya da aşağıya doğru açılar çizilir. Bu fan, fiyatın gidebileceği potansiyel yolları ve trendin hızını ortaya koyar.
Örneğin, yükseliş trendinde fiyat 1×1 açısının üzerinde kaldıkça piyasa güçlü kabul edilir. Ancak fiyat bu çizgiyi kırarsa, bir sonraki açı (örneğin 2×1) destek görevi görür.
Gann Analizinde Zaman Faktörü
Gann analizlerinin en dikkat çekici yönlerinden biri zaman faktörüne verdiği önemdir. Gann, belirli döngülerin fiyat hareketlerinde tekrar ettiğini gözlemlemiştir. Özellikle:
- 90 günlük döngü
- 180 günlük döngü
- 360 günlük döngü (tam yıl)
gibi zaman periyotlarının piyasada önemli dönüşlere yol açabileceğini öne sürmüştür.
Bu döngüler sayesinde yatırımcılar, sadece fiyat seviyelerini değil, aynı zamanda ne zaman bir dönüş yaşanabileceğini de öngörmeye çalışırlar.
Borsada ve Forex’te Kullanımı
Gann analizleri, hem hisse senedi piyasalarında hem de forex piyasalarında uygulanabilir.
- Borsada: Uzun vadeli trendlerin tespitinde, özellikle endeks ve büyük ölçekli hisselerde dönüş noktalarının belirlenmesinde tercih edilir.
- Forex’te: Döviz çiftlerinin trend hızlarını ölçmek, destek-direnç seviyelerini bulmak ve kısa-orta vadeli al-sat stratejilerinde kullanılabilir.
Örneğin EUR/USD paritesinde 1×1 açısının altına inen fiyat hareketi, trendin zayıfladığını ve 2×1 açısına kadar gerileme ihtimalini gösterebilir.
Avantajlar ve Zorluklar
Avantajları:
- Fiyat-zaman ilişkisini bir arada değerlendirme imkânı sunar.
- Destek ve direnç seviyelerini geometrik olarak belirler.
- Döngüsel analizle uzun vadeli trend tahminlerine katkı sağlar.
Zorlukları:
- Doğru başlangıç noktası seçilmediğinde yanıltıcı olabilir.
- Karmaşık bir yöntemdir, uygulama deneyim gerektirir.
- Diğer teknik göstergelerle birlikte kullanılması daha güvenilirdir.
Değerlendirme
Gann analizleri ve Gann açıları, piyasalara farklı bir perspektiften bakma imkânı verir. Özellikle fiyat-zaman ilişkisini göz önünde bulundurarak trendlerin gücünü, destek ve direnç seviyelerini ve potansiyel dönüş noktalarını belirlemede oldukça faydalı olabilir. Ancak her teknik analiz yöntemi gibi Gann analizleri de tek başına kesin sonuçlar vermez. Daha yüksek doğruluk için, trend analizleri, hacim göstergeleri ve diğer teknik araçlarla birlikte değerlendirilmelidir.
