Doların küresel piyasalarda değer kaybetmeye başlaması, gelişmekte olan ekonomiler açısından en çok para birimleri ve enflasyon dinamikleri üzerinden etkili oluyor. Türkiye gibi yüksek dış borç stoku ve kronik cari açık sorunu yaşayan ülkeler için bu durum, hem riskleri hafifletebilecek hem de makroekonomik dengeleri yeniden şekillendirebilecek kritik bir gelişme niteliği taşıyor.
Türk Lirası, uzun süredir dolar karşısında değer kaybı trendinde seyrediyor ve bu süreç enflasyon üzerinde sürekli baskı yaratıyor. Zayıflayan dolar ise bu baskının azalmasına olanak tanıyabilir. Küresel rezerv para olan doların güç kaybetmesi, yatırımcıların alternatif para birimlerine yönelmesine yol açabilir ve bu da Türk Lirası gibi gelişen ülke para birimlerine değer kazandırma potansiyeli taşır. Liranın görece istikrar kazanması, özellikle Türkiye’de fiyat istikrarı açısından hayati öneme sahip. Çünkü kur geçişkenliği, Türkiye’de enflasyonun en belirleyici faktörlerinden biri. İthal edilen enerji, hammadde ve ara mallarındaki kur etkisinin azalması, üretici fiyatları ve dolayısıyla tüketici fiyatları üzerinde aşağı yönlü bir etki yaratabilir.
Doların zayıflaması aynı zamanda Türkiye’nin dış borç yükünü de hafifletir. Borçların büyük bir kısmının döviz cinsinden olduğu düşünüldüğünde, doların değer kaybı hem kamunun hem de özel sektörün borç geri ödeme kapasitesini güçlendirir. Bu durum, piyasaların Türk Lirası’na olan güvenini artırarak kurda daha istikrarlı bir seyre zemin hazırlayabilir. Güvenin artmasıyla birlikte iç piyasalarda dolarizasyon eğilimi de zayıflayabilir, yani bireyler ve şirketler daha çok TL cinsi varlıklarda kalmayı tercih edebilir. Bu da enflasyonun psikolojik boyutunu yumuşatan bir unsur olur.
Ancak zayıflayan doların enflasyon üzerindeki etkisi tek yönlü olumlu olmayabilir. Küresel ölçekte dolar değer kaybettiğinde, emtia fiyatları genellikle yükselme eğilimine girer. Petrol, doğal gaz, gıda ve metal fiyatlarında görülebilecek artış, Türkiye gibi net ithalatçı ülkelerde enflasyonu yukarı çekebilir. Yani doların değer kaybı kısa vadede kur kaynaklı enflasyon baskısını hafifletirken, orta vadede emtia fiyatları üzerinden yeni bir maliyet enflasyonu dalgası yaratabilir.
Merkez Bankası açısından bakıldığında, zayıf dolar para politikasına da manevra alanı kazandırabilir. Daha istikrarlı bir kur ve gerileyen enflasyon beklentileri, politika faizlerinde indirime gitme ihtimalini artırabilir. Bu da ekonomik büyüme üzerinde destekleyici bir etki yaratabilir. Ancak bu süreçte yanlış adımların atılması, özellikle emtia fiyatlarındaki yükselişin göz ardı edilmesi, enflasyonun yeniden kontrolden çıkmasına yol açabilir.
Sonuç olarak doların zayıflaması Türk Lirası için kısa vadede destekleyici, enflasyon açısından ise hem olumlu hem de temkin gerektiren sonuçlar doğurabilecek bir gelişmedir. Türkiye, bu fırsatı doğru değerlendirebilirse, hem kur istikrarı hem de fiyat istikrarı adına önemli kazanımlar elde edebilir. Ancak küresel emtia hareketleri, içerideki para politikası tercihi ve güven ortamının korunması, bu kazanımların kalıcılığını belirleyecek en kritik unsurlar olacaktır.
