Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) blog platformu “Merkezin Güncesi“nde yayımlanan analiz, Türkiye’de istihdamın sektörel dağılımında dikkat çekici bir değişime işaret etti.
Sektörel Dağılımda Değişim
Uzman Zeynep Yılmaz imzasıyla paylaşılan “İstihdamda Sektörel Kaymalar ve Çalışan Geçişleri” başlıklı çalışmada, 2025 yılında sanayi sektörünün istihdam içindeki payının azaldığı, buna karşın hizmetler sektörünün payının arttığı ortaya kondu.
2024 Mayıs – 2025 Mayıs döneminde toplam istihdam %1,2 artarken sektörel kaymalar şu şekilde gerçekleşti:
- Sanayi sektörü istihdamı: 157 bin kişi azaldı (%-3,1)
- İnşaat sektörü istihdamı: 83 bin kişi arttı (%+4,6)
- Hizmetler sektörü istihdamı: 258 bin kişi arttı (%+2,9)
Analize göre bu tablo, Türkiye’de hizmet ekonomisine doğru yapısal bir geçişin devam ettiğini gösteriyor.
Küresel Eğilimlerle Uyumlu
İstihdamdaki bu sektörel kaymanın, küresel ekonomik dönüşümlerle uyumlu olduğu ifade edildi. Sanayi sektöründeki istihdam payının düşmesi;
- teknolojik gelişmelerle üretkenlik artışı,
- hizmetlere yönelik tüketici talebinin artması
- ve imalat süreçlerinin daha ucuz işgücü barındıran ülkelere kayması
gibi faktörlerle ilişkilendirildi.
Analizde, Türkiye’nin hâlâ sanayi sektöründeki istihdam oranı bakımından OECD ve yüksek gelirli ülke ortalamalarının yaklaşık 5 puan üzerinde olduğu da vurgulandı. Ancak ekonomik gelişmenin devam etmesiyle bu farkın kapanmasının beklendiği belirtildi.
İşgücü Piyasasında Geçiş Dinamikleri
İşten ayrılan 835 bin kişiden:
- 191 bini (%23) bir ay içinde,
- 563 bini (%67) bir yıl içinde yeniden istihdam edildi.
Geri kalan %33’lük kesim arasında emekli olanlar, girişimcilik faaliyetlerine yönelenler ve kamu sektörüne geçenler de bulunduğu için tamamının işsiz kaldığı söylenemiyor.
İmalat Sektöründen Çıkanların %68’i Yeniden İstihdam Edildi
İmalat sanayi özelinde yapılan incelemede:
- 2024 Mayıs’ta işten ayrılan 172 bin kişiden
- 117 bini (%68) 2025 Mayıs itibarıyla başka bir işe girdi.
Bu oran, genel istihdam dönüşüm oranıyla paralellik gösteriyor. Dolayısıyla, imalat sektöründeki istihdam kaybı, doğrudan işsizlik artışı anlamına gelmiyor.
Sektörler Arası Geçiş Nerelere Oldu?
İmalat sanayiinden ayrıldıktan sonra yeniden işe giren 117 bin kişiden:
- 47 bini yine aynı sektöre döndü
- 34 bini (%49’u) hizmetler sektörüne geçti
- 23 bini (%34’ü) sanayi sektörünün farklı alt dallarına yöneldi
- 10 bini (%15’i) ise inşaat sektörüne geçti
Bu veriler, Türkiye’de sektörler arası geçişin esnekliğini ve işgücü adaptasyonunun yüksek olduğunu gösteriyor.
2024: En Yüksek “İşten İşe Geçiş” Yılı
2024 yılı, pandemi sonrası toparlanma dönemi hariç tutulduğunda, son yılların en yüksek işten işe geçiş oranının yaşandığı yıl oldu.
- 2024’te oran %67
- 2018’de bu oran %63’tü
Bu artış, işgücü piyasasında yeniden istihdam kapasitesinin arttığını ve piyasanın daha esnek çalıştığını ortaya koyuyor.
Hizmet Odaklı Ekonomiye Geçiş Hızlanıyor
Türkiye’de sanayi sektörünün istihdamdaki payı azalırken, hizmet sektörünün güç kazandığı açıkça görülüyor. Bu durum yalnızca ekonomik dönüşüm değil, aynı zamanda işgücü piyasasının esneklik ve adaptasyon kabiliyetinin artmasıyla da ilişkilendirilebilir.
Bu geçişin sağlıklı yönetilmesi için:
- Hizmet sektöründe verimlilik artışını destekleyen politikalar,
- Eğitim ve beceri kazandırmaya yönelik istihdam programları,
- İmalat ve sanayi sektörü için katma değerli üretim teşvikleri
kritik rol oynayacak.
Türkiye’nin istihdam yapısının, ekonomik kalkınmayla birlikte yüksek gelirli ülkelerle benzer bir yapıya doğru ilerlediği net biçimde gözleniyor.
