Borsa İstanbul (BIST), hisse senetleri ve diğer menkul kıymetlerin işlem gördüğü Türkiye’nin en büyük sermaye piyasası platformudur. BIST, farklı özelliklerdeki şirketlerin hisselerinin işlem görebilmesi için çeşitli piyasa segmentleri ve alt pazarlar oluşturmuştur. Bu pazarlar, yatırımcılar ve şirketler için farklı risk, likidite ve regülasyon standartlarını yansıtır. İşte bu alt pazarlardan biri olan Yakın İzleme Pazarı (eskiden; Gözaltı Pazarı), piyasadaki belli başlı şirketlerin finansal veya operasyonel durumlarında ortaya çıkan sorunların izlenmesi ve yatırımcıların bilgilendirilmesi amacıyla oluşturulmuş özel bir segmenttir.
Yakın İzleme Pazarı Nedir?
Yakın İzleme Pazarı, Borsa İstanbul tarafından, finansal zorluk yaşayan, faaliyetlerinde önemli problemler olan veya BIST kotasyon kriterlerini karşılamakta güçlük çeken şirketlerin hisselerinin işlem gördüğü özel bir pazar segmentidir. Bu pazar, şirketlerin durumunun yakından takip edilmesini sağlamak, yatırımcılara uyarılar vermek ve piyasada oluşabilecek olumsuz etkilerin önüne geçmek amacıyla hayata geçirilmiştir.
Böylece, Yakın İzleme Pazarı’nda işlem gören hisseler, normal piyasa koşullarına göre daha yüksek risk taşır ve yatırımcıların bu riskleri göz önünde bulundurarak işlem yapmaları gerekir.
Yakın İzleme Pazarı’nın Amacı
- Yatırımcıların Bilgilendirilmesi: Finansal sıkıntıdaki şirketlerin hisseleriyle ilgili yatırımcıların bilinçlendirilmesi ve risklerden haberdar edilmesi sağlanır.
- Piyasa Şeffaflığının Artırılması: Şirketlerin yaşadığı problemler hakkında düzenli bilgi akışı ve raporlama zorunluluğu getirilir.
- Risk Yönetimi: Piyasadaki ani fiyat hareketleri ve spekülatif işlemlerin önüne geçmek amacıyla işlem koşulları özel olarak düzenlenebilir.
- Şirketlerin Rehabilitasyonu: Yakın İzleme Pazarı’nda bulunan şirketlere durumlarını düzeltme ve normal pazara dönme şansı tanınır.
Yakın İzleme Pazarı’na Alınma Sebepleri
Bir şirketin hisseleri Yakın İzleme Pazarı’na şu durumlarda alınabilir:
- Şirketin mali tablolarında veya faaliyetlerinde önemli bozulmalar olması,
- Borsa kotasyon kriterlerinin (likidite, karlılık, faaliyet süresi, sermaye yapısı gibi) sağlanamaması,
- Sürekli zarar eden veya faaliyetlerini önemli ölçüde kısıtlayan şirketler,
- Denetim raporlarında olumsuz görüş veya şüpheler bulunması,
- Sermaye artırımı, temettü ödemesi gibi yükümlülüklerin yerine getirilmemesi.
Yakın İzleme Pazarı’ndaki İşlem Koşulları
Yakın İzleme Pazarı’nda işlem gören hisseler, yatırımcı koruması amacıyla normal piyasa koşullarından farklı işlem kurallarına tabi olabilir. Bunlar arasında:
- İşlem saatlerinde veya miktarlarında kısıtlamalar,
- Fiyat aralığı bantlarının daraltılması veya genişletilmesi,
- Ek açıklama ve raporlama zorunlulukları,
- İşlem hacminin izlenmesi ve gerektiğinde geçici işlem durdurma kararları sayılabilir.
Bu önlemler, piyasada aşırı volatiliteyi önlemeyi ve yatırımcıların ani zararlar yaşamasını engellemeyi amaçlar.
Yakın İzleme Pazarı’nın Yatırımcılar İçin Önemi
Yakın İzleme Pazarı, yatırımcılara bir uyarı niteliğindedir. Burada işlem gören hisseler, yüksek risk içerir ve fiyatları normal piyasa koşullarına göre daha oynaktır. Yatırımcıların bu hisselere yatırım yapmadan önce şirketin finansal durumu, faaliyet raporları ve diğer kamuya açık bilgilerini titizlikle incelemeleri gerekir. Ayrıca, Yakın İzleme Pazarı’nda işlem gören hisselerin yatırımcılar tarafından dikkatle takip edilmesi, ani fiyat düşüşlerinden korunma açısından önem taşır.
Yakın İzleme Pazarı’ndan Çıkış Süreci
Bir şirketin durumu iyileştiğinde ve gerekli kriterleri sağladığında Yakın İzleme Pazarı’ndan çıkarak normal pazarda işlem görmeye başlayabilir. Bu süreçte şirketler;
- Finansal yapılarını güçlendirmeli,
- Denetim raporlarından olumlu görüş almalı,
- BIST kotasyon kriterlerini yeniden sağlamalıdır.
Çıkış süreci Borsa İstanbul tarafından belirlenen prosedürler çerçevesinde titizlikle değerlendirilir.
Değerlendirme
Borsa İstanbul’da Yakın İzleme Pazarı, finansal veya operasyonel problemler yaşayan şirketlerin hisselerinin işlem gördüğü özel bir segment olarak piyasa şeffaflığını artırmak, yatırımcıları korumak ve risklerin erken tespiti için kritik bir işlev görür. Yatırımcılar için burada işlem gören hisseler, yüksek riskli varlıklar olarak değerlendirilmelidir ve bu hisselere yapılacak yatırımlar detaylı analiz ve dikkat gerektirir. Aynı zamanda bu pazar, şirketlerin toparlanma ve piyasa güvenini yeniden kazanma çabalarına da imkan tanır.
Borsa İstanbul’un bu düzenlemesi, sermaye piyasalarının sağlıklı işleyişine katkı sağlarken, yatırımcıların bilinçli kararlar almasına destek olur.
