Günümüzde teknolojik dönüşüm, ekonominin neredeyse tüm katmanlarını etkisi altına almış durumda. Bu dönüşümün en yoğun hissedildiği alanlardan biri de sermaye piyasalarıdır. Dijitalleşme ve finansal teknolojiler (FinTech), sadece bireylerin yatırım alışkanlıklarını değil, piyasanın işleyiş biçimini, aracı kurumların rolünü ve hatta regülasyonların yapısını kökten değiştirmektedir.
Öncelikle, dijitalleşmenin sağladığı hız ve erişim kolaylığı, yatırımcı tabanının genişlemesine doğrudan katkı sağlamıştır. Eskiden yalnızca bankalar, borsa aracı kurumları veya finansal danışmanlar aracılığıyla gerçekleştirilen işlemler, bugün tek bir mobil uygulama üzerinden saniyeler içinde yapılabiliyor. Bu durum, özellikle genç ve teknolojiye yatkın bireylerin sermaye piyasalarına olan ilgisini artırmış, yatırım kültürünün daha geniş kitlelere yayılmasına vesile olmuştur.
Fintek şirketleri, geleneksel finansal hizmetlere alternatif çözümler sunarak sektörde ciddi bir rekabet ortamı oluşturmuştur. Özellikle robo-danışmanlık, mikro yatırım uygulamaları, blockchain tabanlı menkul kıymet işlemleri ve portföy yönetimi gibi alanlarda yenilikçi çözümler, bireysel yatırımcılar için ciddi bir kolaylık ve şeffaflık sunmaktadır. Bu sayede, yatırım kararlarının daha analitik, veri odaklı ve kullanıcı dostu araçlarla alınması mümkün hale gelmiştir. Ayrıca, Fintek’lerin sunduğu düşük maliyetli ve otomasyon destekli hizmetler, sermaye piyasalarının verimliliğini artırmakta, işlem hacmini yükseltmektedir.
Bu dönüşüm sadece yatırımcı tarafında değil, piyasanın genel yapısında da önemli etkiler yaratmaktadır. Örneğin, blockchain teknolojisiyle geliştirilen merkeziyetsiz finans (DeFi) uygulamaları, aracısız işlem yapma imkânı sunarak geleneksel piyasa yapıcıların rolünü sorgulatmaya başlamıştır. Akıllı sözleşmeler aracılığıyla gerçekleştirilen işlemler, hem işlem güvenliğini hem de zaman tasarrufunu beraberinde getirmektedir. Kimi ülkelerde menkul kıymetlerin tokenize edilerek dijital ortamda işlem görmesi, gelecekte geleneksel borsa kavramının da yeniden tanımlanabileceğine işaret etmektedir.
Öte yandan, bu hızlı dönüşüm beraberinde bazı riskleri ve düzenleyici zorlukları da getirmektedir. Fintek’lerin sunduğu hizmetlerin büyük bir kısmı henüz tam anlamıyla yasal zemine oturtulmuş değildir. Özellikle yatırımcı koruması, veri güvenliği ve şeffaflık gibi konularda regülatörlerin ciddi sorumlulukları bulunmaktadır. Bununla birlikte, algoritmik işlemlerin artması, piyasa manipülasyonuna açık yeni alanlar yaratmakta ve denetim mekanizmalarının da dijitalleşmesini zorunlu kılmaktadır.
Türkiye özelinde değerlendirildiğinde, Borsa İstanbul’un dijital dönüşüm sürecine hızla adapte olduğunu ve Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) yeni teknolojilere ilişkin düzenlemeler üretmeye başladığını görmekteyiz. Örneğin, e-Yatırımcı hesapları, dijital KYC (müşteri tanıma) süreçleri ve Fintek girişimlerine verilen destek, bu dönüşümün yerli ekosistem içerisinde de karşılık bulduğunu göstermektedir. Ancak bu süreçte regülasyonların yenilikçi hizmetlerin önünü kesmeyecek şekilde, esnek ama güvenli bir çerçevede geliştirilmesi büyük önem taşımaktadır.
Sonuç olarak, dijitalleşme ve Fintek’in sermaye piyasalarına etkisi, sadece teknolojik değil aynı zamanda sosyoekonomik bir dönüşüm anlamına gelmektedir. Yatırımcı profili değişmekte, piyasa yapısı evrilmekte ve finansal hizmetlerin sunumu yeniden şekillenmektedir. Bu değişim kaçınılmazdır ve doğru yönetildiği takdirde, sermaye piyasalarının daha adil, erişilebilir, hızlı ve etkin bir yapıya kavuşmasına zemin hazırlayacaktır. Önemli olan, bu dijital dalgayı fırsata çevirebilecek stratejik bir vizyonla hareket edebilmek ve hem yatırımcıyı hem de sistemi koruyacak dengeli politikalar geliştirebilmektir.
