Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Ramazan ayının gıda ve alkolsüz içecek fiyatları üzerindeki etkisini ele aldığı bir analiz yayımladı.
Analiz, TCMB ekonomistleri Aslıhan Atabek Demirhan, Muhammed Bahça ve Simin Bayraktar tarafından hazırlandı ve Banka’nın blogu Merkez’in Güncesi platformunda paylaşıldı.
Ramazan’ın Enflasyona Etkisi: İşlenmemiş Gıda Başrolde
Analizde, Ramazan ayının gıda fiyatlarında yarattığı yukarı yönlü baskının ağırlıklı olarak işlenmemiş gıda ürünlerinden kaynaklandığı vurgulandı. 2003-2024 dönemine ait verilerle yapılan çalışmada, Ramazan ayının gıda ve alkolsüz içecek kalemlerine olan etkisinin farklılaştığı ortaya konuldu.
2025 yılı özelinde değerlendirildiğinde, şubat ve mart aylarında Ramazan’ın:
- İşlenmemiş gıda enflasyonunu sırasıyla 1,16 ve 3,53 puan,
- Gıda ve alkolsüz içecekler enflasyonunu ise 0,75 ve 1,09 puan artırdığı belirtildi.
Etkiler Zamanla Değişiyor: Eş Zamanlı, Öncesi ve Sonrası
Gıda enflasyonu üzerindeki etkinin yalnızca Ramazan ayı boyunca sınırlı kalmadığı, bazı ürünlerde öncesi ve sonrasında da devam ettiği gözlemlendi. İşlenmiş gıdada ise belirgin bir etki bulunmadığı ifade edildi.
Mikro Veri Analizi: Et Fiyatları Zirve Yaptı
Analizde, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın Tarım Ürünleri Fiyat İzleme Sistemi (TÜFİS) verileri kullanıldı. Zincir ve yerel marketlerden elde edilen günlük fiyatlar üzerinden yapılan değerlendirmeler, Ramazan’ın belirli ürünlerde farklı fiyat dinamikleri yarattığını gösterdi.
- Kırmızı et ve tavuk eti: Ramazan öncesi başlayan fiyat artışı, Ramazan süresince hızlanarak devam etti. Sonrasında ise görece ılımlı bir seyir izlendi.
- Bakliyat ürünleri: Ramazan ayı içinde yükselen fiyatlar, öncesi ve sonrasında daha yatay bir seyir izledi.
- Yumurta: Ramazan ayında fiyat artışı gözlenirken, sonraki dönemde fiyatlarda düşüş yaşandı.
Etki Kalıcı Olabiliyor
Analiz, bazı işlenmemiş gıda ürünlerinde Ramazan ayına bağlı fiyat artışlarının geçici olmaktan çıkıp kalıcı hale gelme eğiliminde olduğuna dikkat çekti.
Manşet Enflasyona Etki: 0,5 Puanlık Katkı
Yapılan hesaplamalara göre, 2025 yılında Ramazan ayının manşet enflasyona doğrudan gıda kaynaklı etkisi yaklaşık 0,5 puan olarak öngörülüyor.
Sonuç olarak, TCMB’nin çalışması, Ramazan ayının özellikle işlenmemiş gıdalarda fiyat artışlarına yol açtığını ve bunun enflasyon üzerindeki etkisinin kayda değer düzeyde olduğunu ortaya koyuyor.
