Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi’nin (BETAM) Aralık ayı Hanehalkı Enflasyon Beklentisi Anketi, toplum genelinde enflasyona dair algının önceki aylara kıyasla belirgin biçimde gerilediğine işaret etti. Araştırmaya göre, hanehalkının bir yıl sonrasına ilişkin ortalama enflasyon beklentisi bir önceki aya göre 5,8 puan düşerek yüzde 51,9 seviyesine indi. Bu gerileme, uzun süredir yüksek seyreden enflasyon beklentilerinde sınırlı da olsa bir iyileşme sinyali olarak değerlendiriliyor.
Anket sonuçları, beklentilerin dağılımında da dikkat çekici bir tablo ortaya koyuyor. Katılımcıların yüzde 33,1’i önümüzdeki bir yıl içinde enflasyonun yüzde 21-40 aralığında gerçekleşeceğini öngörüyor. Mevcut yıllık enflasyon oranı olan yüzde 31,1’in altına gerileyeceğini düşünenlerin oranı ise 6,8 puanlık artışla yüzde 33,3’e yükseldi. Bu durum, hanehalkının önemli bir kesiminin fiyat artış hızında yavaşlama beklediğini gösteriyor.
Cinsiyete göre beklentiler incelendiğinde, kadınların enflasyon beklentisinin erkeklere kıyasla daha yüksek olduğu görülüyor. Aralık ayında beklentiler erkeklerde 7,1 puan, kadınlarda ise 3,9 puan azaldı. Buna rağmen erkeklerde ortalama beklenti yüzde 49,3 seviyesinde kalırken, kadınlarda yüzde 55,8 ile daha yüksek bir düzeyde gerçekleşti. Uzmanlar, bu farkın günlük harcama kalıpları ve fiyat artışlarının daha yakından hissedildiği alanlarla ilişkili olabileceğine dikkat çekiyor.
Yaş gruplarına göre dağılımda ise en düşük enflasyon beklentisinin yüzde 45,1 ile 18-24 yaş grubunda oluştuğu görülüyor. Gençleri, yüzde 49,6 ile 45-54 yaş grubu ve yüzde 49,3 civarında seyreden orta yaş grupları izliyor. Buna karşılık 25-34 yaş ve 55-64 yaş gruplarında beklenti yüzde 59,4 ile en yüksek seviyelerden biri olarak öne çıkıyor. Dikkat çeken bir diğer nokta ise, enflasyon beklentisinin yalnızca 55-64 yaş grubunda 1,4 puan artması, diğer tüm yaş gruplarında ise düşüş göstermesi oldu.
İş durumuna göre yapılan değerlendirmede, tüm gruplarda ortalama enflasyon beklentisinin bir önceki aya kıyasla azaldığı görülüyor. Buna rağmen en yüksek beklenti yüzde 55,4 ile emekli ve çalışmayan kesimde ölçüldü. Bu grubu yüzde 53,6 ile işsiz ama iş aramayanlar ve yüzde 52,3 ile günlük-yevmiyeli çalışanlar takip etti. En düşük beklenti ise yüzde 45,2 ile memurlarda kaydedildi. Özel sektör ücretli çalışanlarında beklenti yüzde 50,1 olurken, öğrencilerde bu oran yüzde 49,2 seviyesinde gerçekleşti.
Ekonomistler, beklentilerdeki bu genel düşüşü para politikasındaki sıkı duruşun sürmesi, talep koşullarındaki yavaşlama ve yılın son aylarında fiyat artış hızının görece sınırlı kalmasıyla ilişkilendiriyor. Ancak beklentilerin hâlâ yüksek seviyelerde seyretmesi, enflasyonla mücadelede kalıcı bir iyileşme için güvenin tam olarak tesis edilmediğini de ortaya koyuyor. Bu nedenle önümüzdeki dönemde, hem hanehalkı beklentileri hem de fiyatlama davranışları açısından ekonomi politikalarının belirleyici olmaya devam edeceği değerlendiriliyor.
