Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), dijital para birimi projesi olan Dijital Türk Lirası’nın (DTL) geliştirme sürecinde önemli bir aşamaya geldi. Bankanın bugün blogunda yayımlanan yazıda, projenin mevcut durumu, hedeflenen faydalar ve gelecek planları paylaşıldı.
Faz-2 ile Kapsamlı Çalışmalar Sürüyor
2020’de başlatılan kavram ispatı çalışmalarının ardından, 2022’de teknik altyapının oluşturulduğu Faz-1 tamamlandı. 2023’te gerçekleştirilen pilot testlerin sonuçları, Aralık 2023’te yayımlanan Faz-1 raporunda detaylandırıldı. Şimdi ise Faz-2 aşamasında, dijital paranın sadece teknik boyutu değil; ekonomik, hukuki ve güvenlik etkileri de inceleniyor. Finansal sisteme entegrasyon, kullanıcı deneyimi ve ödeme altyapılarıyla uyum gibi konular bu fazın odak noktaları arasında.
Dijital Türk Lirası’nın Öne Çıkan Avantajları
TCMB, DTL’nin hayata geçmesiyle birlikte şu avantajların sağlanmasını bekliyor:
- 7/24 Kesintisiz Ödeme: Mevcut banka paralarına ek olarak, merkez bankası parası da dijital ortamda anlık işlem görebilecek.
- Finansal Erişimde Kolaylık: Banka hesabı olmayanlar da DTL’yi kullanabilecek, böylece finansal kapsayıcılık artırılacak.
- FinTek Ekosistemine Destek: Yerli finansal teknoloji girişimleri için inovatif çözümlerin önü açılacak.
- Esnek ve Güvenli Altyapı: Geleneksel para ile dijital para arasında sorunsuz geçiş imkanı sunulacak ve ticari akışlarda standartlaşma sağlanacak.
Projede Dikkat Çeken Özellikler
Projenin teknik mimarisinde öne çıkan kararlar şöyle:
- FAST ile Paralel Sistem: Dijital Türk Lirası, mevcut FAST ödeme sistemine entegre ancak bağımsız bir kanal olacak. Bu sayede parasal egemenlik korunurken, olağanüstü durumlarda yedeklilik sağlanacak.
- Bankasız Erişim İmkânı: İki katmanlı modelle, TCMB para ihraç ederken dağıtımı finansal kuruluşlar üstlenecek. Kullanıcılar, ödemeler için bankalara bağımlı kalmayacak.
- Akıllı Sözleşmeler: Kamu ve lisanslı kuruluşlar, programlanabilir ödeme çözümleri (örn. otomatik vergi tahsilatı) geliştirebilecek.
- Çevrimdışı İşlem Desteği: İnternet erişimi olmadan da ödeme yapılabilecek. Bu özellik, ulaşım veya acil durumlar gibi alanlarda kullanımı kolaylaştıracak.
Teknolojik Altyapı ve Gelecek Hedefleri
DTL’nin geliştirilmesinde dağıtık defter teknolojisi (blockchain) ve kuantum dirençli şifreleme gibi yenilikçi çözümler test ediliyor. TCMB, uzun vadeli sürdürülebilirlik için bu teknolojilere yatırım yapmayı sürdürüyor.
Sonraki Adımlar Ne Olacak?
Dijital Türk Lirası’nın tam olarak ne zaman kullanıma sunulacağı henüz açıklanmadı. Ancak Faz-2 tamamlandıktan sonra pilot uygulamaların genişletilmesi ve nihai sistemin devreye alınması planlanıyor. TCMB, bu adımla Türkiye’nin dijital ekonomiye geçişinde kritik bir rol üstlenmeyi hedefliyor.
